Iemand doet zich voor als mij op Instagram, Instagram en Whatsapp en prijst een of andere beleggingstip aan. Let op: ik ben dit niet. Rapporteren bij Meta wordt gewaardeerd.

Wat probeer ik er zelf aan te doen?

Formulieren invullen bij Facebook en Meta… Maar dat is niet eenvoudig. Het formulier om nepadvertenties te melden vraagt mij om een kopie paspoort. Je, ik ben wel goed maar niet gek.

Het speciale formulier op fraude te melden wil dat ik screenshots upload, maar weigert alle door mij geprobeerde bestandformats… Kan het daardoor ook niet verzenden.

Dan in arren moede maar via linkedin berichte gestuurd naar relevante medewerkers van Meta in Nederland. Zal ook wel niets opleveren…

Ten slotte: de macht van de pen. Ik schrijf er een column over in het FD… Zou dat iets opleveren?

Zelfs de FD-hoofdredacteur krijgt er mail over:

Zo’n 2,6 miljoen huishoudens krijgen een brief van de Belastingdienst over box 3. Daar zitten vast veel FD-lezers bij. Die mogen dan hun werkelijke vermogenswinst sinds 2017 doorgeven. Wellicht krijgt u ook geld terug van onze bezuinigende overheid.

Belastingbetalers moeten ‘aanvullend rechtsherstel’ krijgen, stelde de Hoge Raad. Want ze hebben misschien wel over een hoger vermogensrendement belasting betaald dan ze in werkelijkheid behaalden. Dat is geen gevalletje you win some you lose some, maar een regelrechte aanval op de Rechten van de Rijke Mens, vond de Raad op hoge toon.

Dat oordeel was niet bepaald een hoogtepunt in de vaderlandse rechtspraak. Bijvoorbeeld omdat het Verdrag voor de Rechten van de Mens bij het recht op bezit nadrukkelijk een uitzondering maakt voor belastingheffing. Maar ook: met het principe dat vermogenden wat extra bijdragen aan de publieke zaak is in principe niets mis.

Twijfel daarom even, voordat u het formulier terugstuurt. Is u echt onrecht aangedaan op de schaal van de mensenrechten? Zo niet, stuur dan een briefje terug met: ‘Hou het geld, en doe er iets goeds mee.’

FD

Extreem solvabel, maar toch illiquide. Nederlanders zijn rijk, maar we kunnen niet bij ons geld. Het vermogen zit vast in de eigen woning en vooral in het pensioen. We sparen ons suf, maar tegelijkertijd hebben Nederlandse huishoudens meer schulden dan die in vrijwel alle andere EU-landen.

Tijdens de kredietcrisis bleek hoe onhandig dat is. Toen de huizenprijzen daalden, kwamen op papier vermogende Nederlanders acuut in liquiditeitsproblemen. Dat moest beter, vonden beleidsmakers, en ze bedachten plannen voor flexibele hypotheken waaruit je in magere jaren kon putten, verzilverbare overwaarde en tijdelijke pensioenpremievakanties. Ook zouden Nederlanders makkelijker uit hun pensioenpot moeten kunnen putten, bijvoorbeeld om de hypotheek af te lossen.

Er is allemaal vrijwel niets van terechtgekomen. Alleen het uitgeklede plan om op de pensioendatum 10% van de pot in één keer te kunnen opnemen, is na vele jaren gesteggel en geneuzel eindelijk realiteit.

Doodeng vinden velen dat. We gaan blijkbaar liever rijk de kist in dan dat we het geld bij leven laten rollen. Terwijl juist in de laatste fase van het leven geldt: beter liquide dan solvabel.

FD

Vergeet de diploma’s, op de arbeidsmarkt van nu gaat het om vaardigheden. Daarmee onderscheid je je van andere werkenden. Ook werkgevers gaat het meer om je skills dan om je papiertjes. Nooit afgestudeerd, maar wel gewoon heel goed in je werk? Een moderne hr-professional legt je sollicitatiebrief boven op de stapel.

‘Competentiegericht werven’ noemt men dat. Of: ‘de skillsgerichte arbeidsmarkt’. Het is precies wat onze krappe arbeidsmarkt nodig heeft. Talent wordt beter benut als vaardigheden belangrijker zijn dan toevallige diploma’s. Bij- en omscholing krijgt meer aandacht. En vergeten groepen die om een of andere reden niet het juiste diploma hebben bemachtigd (schoolverlaters, statushouders, zijinstromers), komen toch aan de bak.

Bovendien: de technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat diploma’s al snel verouderd zijn. Liever een ongediplomeerde werknemer die zichzelf geschoold heeft in de nieuwste AI-toepassingen, dan een ICT’er met oude papieren maar zonder up-to-date kennis.

Maar toch, onze oude obsessie met diploma’s is moeilijk af te leren. Zo is op de website werkenbijdeoverheid.nl geen enkele vacature te vinden zonder diploma-indicatie. De nieuwe ‘AI-governance consultant’ voor het ministerie van Binnenlandse Zaken, moet een masterdiploma recht, ethiek of data-science kunnen overleggen. Voor de ‘Inspecteur Vis Rotterdam’ kunnen alleen mensen met een mbo-dploma solliciteren. Rijkswaterstaat zoekt een nieuwe brugwachter. ‘Schrijf alleen een brief als je een mbo-opleiding hebt afgerond.’

De Rijksschoonmaakorganisatie heeft werk voor een ‘Schoonmaker in Lemmer’. ‘Je werkzaamheden zijn heel verschillend’, belooft de werkgever. ‘Stofwissen, moppen, stofzuigen en sanitair schoonmaken; het komt allemaal voorbij.’ Bovenaan de vacaturetekst: ‘vmbo/mavo/lbo’. Waarom?

Soms zie je iets van de skillsgerichte arbeidsmarkt doorschemeren in de vacatures. Het Planbureau voor de Leefomgeving zoekt een ‘Adviseur informatievoorziening’ met een masterdiploma. Maar wie ‘overeenkomstige kennis heeft opgedaan door werkervaring’ mag ook solliciteren. Zo’n zin zou eigenlijk in iedere vacature moeten staan. Niet alleen voor overheidsbanen. maar bij ieder bedrijf.

Neem dan ook eens iemand zonder ‘startkwalificatie’ aan. Tussen jongeren met of zonder minimaal havo of mbo-2-diploma gaapt nog altijd de diepste diplomakloof. Wie zo’n papiertje niet heeft, is blijkbaar niet gekwalificeerd om zelfs maar te starten op de arbeidsmarkt. De overheid straft deze groep zelfs financieel, want wie zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat, moet de kosten van de OV-studentenkaart en een eventuele beurs terugbetalen. Inclusief rente. De diplomalozen verdienen blijkbaar straf. Zo geeft de overheid ze een nog slechtere start.

Ondertussen blijken velen in de praktijk wel degelijk gekwalificeerd om te starten. Van de kleine honderdduizend 20- tot 25-jarigen zonder startkwalificatie werkt 73%. Dat is minder dan de 90% arbeidsparticipatie van dezelfde leeftijdsgroep met diploma, maar dat verschil is veel te klein om te beweren dat de eerste groep niet kon starten. Een flinke minderheid werkt op eigen kracht: 10% van de 20-25-jarigen zonder kwalificatie is zzp’er, voor de groep met diploma is dat 7%. Ook heeft deze laatste groep vaker een vaste baan. Er zijn dus zeker verschillen, maar die zijn niet groot genoeg om het stigma ‘zonder startkwalificatie’ te blijven gebruiken.

Door corona zijn bovendien meer jongeren zonder diploma afgezwaaid. Praktijkonderwijs vanachter de laptop was desastreus voor de motivatie en prestaties. Zij zullen zich in de praktijk moeten bewijzen. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven om die praktijkervaring tastbaar te maken voor werkgevers. CompetentNL van TNO moet een ‘een nationale skillstaal’ opleveren. Het is een database met competenties die de diploma-eisen in vacatures kan vervangen, zodat de werving zich kan richten op wat iemand echt kan. Ook het onderwijs zou zich daar dan op kunnen richten, zodat jongeren die op een enkel examenvak falen, toch niet het stempel ‘geen startkwalificatie’ krijgen.

Een idee voor uw volgende vacaturetekst: schrap alle verwijzingen naar opleiding en diploma (inclusief dat laffe ‘hbo-denkniveau’), en omschrijf in plaats daarvan alleen de vaardigheden die de kandidaat moet hebben.

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/politiek/1533564/skills-in-plaats-van-diplomas-we-hebben-het-er-moeilijk-mee

We moeten objectief zijn, want Nederland is al gepolariseerd genoeg. Dus: in alle objectiviteit is het vreemd en bizar als de leider van de grootste regeringspartij oproept om de burgemeester van de hoofdstad het land uit te zetten. Zoiets is zeer ongewoon en ongepast. Dat oordeel kun je vellen zonder partij te kiezen.

Net als je het in alle objectiviteit abnormaal kunt vinden als de premier dit afdoet met: ‘Ik reageer niet op tweets’. Wilders geeft geen interviews, komt zelden opdagen in talkshows. X is waar hij hart lucht. Dat kan de premier niet negeren.

Objectief abnormaal is ook het idee van minister Faber om afschrikkingsborden bij vluchtelingencentra te zetten. Net als het plan om noodrecht in te roepen voor de ‘asielcrisis’ omdat er geen tijd is voor democratische procedures, en daar dan wekenlang op te studeren. Is er nou haast of niet?

Objectief raar is ook: een kansloos opt-out-briefje aan de EU verklaren tot ‘mini-Nexit’. En: corruptiekoning Orbán kritiekloos omhelzen, maar tegelijk Zelensky beschuldigen van omkoperij.

Het is allemaal – objectief gezien – buitenissig, afwijkend, raar en krankzinnig.

FD

Zonneweides en windmolenparken moeten gaan betalen voor uitbreiding van het stroomnet. Burgers met zonnepanelen krijgen sinds kort al een terugleververgoeding door hun energiebedrijf gefactureerd. Zoiets moet er ook voor commerciële producenten van duurzame stroom komen, vindt de ACM.

De energietransitie vraagt om een zwaarder elektriciteitsnet en dat gaat veel geld kosten. Onder het mom van ‘de gebruiker betaalt’ willen de netbeheerders die kosten afwentelen op iedereen die groene stroom produceert. En ook op bezitters van elektrische auto’s en warmtepompen.

Het is de wereld op z’n kop. Uiteindelijk moet heel Nederland aan het zonnepaneel en de warmtepomp. Anders halen we de klimaatdoelen nooit. Door juist de voorlopers van de transitie op te laten draaien voor de verzwaring van het net, dat er uiteindelijk voor iedereen ligt, spannen we het paard achter de wagen.

Hoe moet het dan wel? Zoals we altijd publieke netwerken hebben gefinancierd: uit de algemene middelen. De elektrificatie van Nederland is een nationaal project dat we nationaal moeten financieren. Gewoon betalen met het belastinggeld van alle Nederlanders.

FD

Duitsland stemde tegen. België, Zweden en Finland onthielden zich van stemming. Maar Nederland sloot zich aan bij Italië, Frankrijk en acht andere voorstanders. Dat was net genoeg om te voorkomen dat het voorstel voor Europese strafheffingen op Chinese elektrische auto’s werd weggestemd.

Waarom stemde Nederland voor die importtarieven? Zegt u het maar. Niet omdat wij onze bedreigde autoproducenten willen beschermen. Er rijden geen Dafjes meer en Born ging dicht. Heeft Nederland dan iets te winnen met een handelsoorlog met China? Peking dreigt terug te slaan met tarieven op typisch Nederlandse producten als varkensvlees en zuivel, omdat Europa die zwaar subsidieert. En dat is natuurlijk ook zo.

Het gevolg van de heffingen is vooral dat elektrische auto’s duurder worden. Consumenten zijn de klos en de omslag naar elektrisch rijden loopt vertraging op.

In de Nederlandse politiek is voorafgaand aan de stemming geen serieus debat geweest over de voor- en nadelen van de heffingen. In Duitsland wel. Daar ziet men dat een grote handelsruzie met China voor beide partijen nadelig is. Waarom zou dat voor Nederland anders zijn?

FD

Een hoes met zonnecellen voor je e-bike. Een strandstoel die tegelijk een karretje voor je strandspullen is. Een apparaat om de drab uit een koffiecupje te persen. Zomaar drie uitvindingen die afgelopen maand een patent ontvingen van het Octrooicentrum Nederland. Net als de appelplukker, de nieuwe geurverdrijvende kattenbakkorrel en de pot for holding a plant.

Nu zal ik de laatste zijn om grappig te doen over de ijver en inventiviteit van Nederlandse uitvinders. Ik zou elk van deze producten graag eens proberen. Maar een ochtend rondsnuffelen in het archief van Mijnoctrooi.rvo.nl geeft niet direct het gevoel dat we aan de vooravond van een nieuwe industriële revolutie staan. Goed, ASML haalde in september ook een patent binnen, voor a pellicle assembly comprising a pellicle membrane supported by a frame. Of dat een groot effect op de chipproductie zal hebben, is voor een simpele econoom niet te overzien.

Dat is precies het probleem. Economen hebben het vaak over het belang van onderzoek en ontwikkeling (R&D), van nieuwe technologie en innovatie. Zeker in Nederland, waar de groei van de arbeidsproductiviteit vrijwel is stilgevallen, juist op het moment dat de arbeidsmarkt extreem krap is, is die aandacht voor nieuwe technologie zeer terecht. Maar hoe meet je of we op de goede weg zijn?

Traditioneel kijken economen naar simpele kengetallen, zoals de uitgaven aan R&D door bedrijven, afgezet tegen het bbp van een land. Of het aantal mensen werkzaam in onderzoek ten opzichte van de hele beroepsbevolking. Volgens beide maatstaven presteert Nederland trouwens ondermaats.

Economen tellen ook graag het aantal patenten. Hoeveel uitvindingen zijn er in een land gedaan, die blijkbaar zo nieuw waren dat ze de bescherming van een octrooi verdienen? China staat eerste op die lijst, voor de VS en Japan. Gecorrigeerd voor de omvang van de economie doen Zuid-Koreanen de meeste uitvindingen, voor China, Japan, Zwitserland en Duitsland. Nederland staat nog net in de top 10.

Maar er is een probleem met dit tellen van patenten. Want terwijl het totaal aantal octrooien wereldwijd enorm is toegenomen, lijkt de invloed van technologie op de economie juist gedaald. Dat is te zien aan de productiviteitsgroei, die niet alleen in Nederland, maar in alle geïndustrialiseerde landen vertraagt. Als er zoveel uitvindingen worden gedaan, waarom zien we dat dan niet terug in de cijfers? Zijn we wel zo vooruitstrevend bezig als we denken?

Recent Amerikaans onderzoek (pdf) laat zien dat dit terechte vragen zijn. Akash Kalyani, een jonge econoom van de Federal Reserve Bank of St. Louis, ging verder dan het tellen van patenten, maar besloot ze ook eens gewoon te lezen. Of beter: hij beoordeelde hoe origineel en creatief ze waren. Alleen van echt vernieuwende, revolutionaire uitvindingen kun je immers een effect op de productiviteit verwachten.

Hoe meet je dat, originaliteit en creativiteit? Kalyani deed dat met woordanalyse. Hoeveel woorden en termen staan in de beschrijving van een nieuw patent die niet of nauwelijks in eerdere voorkomen? Echt nieuwe technologie heeft ook nieuwe terminologie nodig.

De onderzoeker deed dit voor een kleine vijf miljoen Amerikaanse patenten en laat zien dat het aantal ‘creatieve’ octrooien in een sector duidelijk positief samenhangt met de ontwikkeling van de productiviteit. Een overdaad aan ‘afgeleide octrooien’ heeft daar juist een negatief effect op.

Met deze kwalitatieve beoordeling van patenten valt ook de afgenomen productiviteitsgroei in de gehele Amerikaanse economie te begrijpen. Gecorrigeerd voor bevolkingsgroei is het aantal patenten sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw bijna verdubbeld. Het aantal creatieve octrooien daalde juist met 70%. Geen wonder dat de productiviteit in die periode stagneerde.

Met dit onderzoek is de trage productiviteitsgroei natuurlijk niet opeens verklaard, daar is meer onderzoek voor nodig. Maar de nadruk die er vaak ligt op de productie van zoveel mogelijk patenten en R&D, die ook binnen bedrijven wel is te zien, verdient kritiek. We zouden meer moeten letten op de kwaliteit, in plaats van de kwantiteit en de onderzoeksactiviteiten beter richten op wat echt een economische bijdrage levert.

FD

Wat doe je als de publieke dienstverlening tekortschiet? Als de overheid niet aan ICT’ers kan komen om de computers van de Belastingdienst te programmeren, boeven naar gevangenissen in Estland worden gestuurd omdat er geen bewakers te vinden zijn, en toeslagenouders eeuwig op compensatie moeten wachten wegens gebrek aan ambtenaren?

Wat doe je dan? Je zet alle ambtenaren op de nullijn, zodat hun salaris niet groeit, terwijl dat in de marktsector omhoogschiet. Nee, niet echt een oplossing voor het personeelstekort bij de overheid, maar het bezuinigt wel zo makkelijk. Het regeerprogramma is een grabbelton van slechte ideeën en de nullijn is daarin een grote prijs.

Niet alleen ambtenaren op ministeries gaan er onder vallen. Ook voor personeel bij Rijkswaterstaat, de Belastingdienst en de Dienst Justitiële Inrichtingen komt er een verbod op loonstijging, zo blijkt uit antwoorden op Kamervragen.

Niet dat het echt een bezuiniging zal opleveren, trouwens. In 2010 stond de nullijn ook in het regeerakkoord. Het werkte even, maar binnen mum van tijd was de loonachterstand weer ingehaald. De krappe arbeidsmarkt laat zich niet dwingen.

FD

Het Nederlandse klimaatbeleid moet voldoen aan ‘essentiële randvoorwaarden van draagbaarheid, haalbaarheid en uitvoerbaarheid’, staat in het Regeerprogramma. Wie kan daartegen zijn? Nou, ik.

De zin is een variant op het ‘haalbaar en betaalbaar’ waarmee jarenlang beleid op de lange baan werd geschoven. Het klinkt weloverwogen, totdat je de vraag stelt: haalbaar en betaalbaar ten opzichte van wat? Hoe ‘draagbaar’ zijn de kosten van klimaatverandering? Wat betekent ‘uitvoerbaarheid’ in een wereld die meer dan twee graden warmer is?

De antwoorden zien we deze herfst weer. Storm Boris in Europa kost verzekeraars minstens €2 mrd en de EU trekt €10 mrd voor steun uit. Orkaan Helene gaat verzekeraars in de VS minstens $20 mrd kosten — nog afgezien van het menselijk leed.

Het gemak waarmee dit soort bedragen wordt uitgekeerd staat in schril contrast met de moeite die het kost om geld voor preventief klimaatbeleid uit te geven. In Nature becijferden onderzoekers dat de wereldwijde schade van klimaatopwarming zes keer groter is dan wat het zou kosten om die schade te voorkomen. Wie dan over ‘draagbaarheid’ begint, is kortzichtig bezig.

FD