Volgens mijn telling is dit de 388ste column die ik voor het FD schrijf. Heel misschien is het wel de laatste. Want toen ik anderhalf lustrum geleden mijn eerste bijdrage besprak was de toenmalige opinie-chef duidelijk: een column is geen boekbespreking.

Hij zei: ‘Zodra een columnist gaat schrijven over een boek, dan weet ik: zijn ideeën zijn op en het is tijd voor een nieuwe columnist.’

Ik heb mij deze woorden ter harte genomen. U las hier de afgelopen jaren dus niet over geweldige boeken als Superforecasting van Tetlock en Gardner, Europe’s Orphan van Sandbu, Economic Rules van Rodrik, of Scale van West. Alleen voor Economics for the Common Good van Tirole heb ik u enthousiast proberen te maken, maar die had dan ook net een Nobelprijs gewonnen.

Vandaag weer een uitzondering – met alle risico’s van dien. Ik wil het hebben over het magistrale Enlightenment Now, van de Amerikaanse psycholoog Steven Pinker. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling (Verlichting nu). Volgens de ondertitel is het een pleidooi voor ‘rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang’. Pinkers boek gaat dus niet over psychologie, of in elk geval niet alleen. Het is een empirisch onderbouwde lofrede op de vooruitgang die de mensheid heeft doorgemaakt, op het gebied van kennis, gezondheid, vrede, veiligheid, welvaart en welzijn. Het gaat goed met ons, stelt Pinker, en het kan nog beter worden, mits we onze liberale, democratische instituties koesteren. De mensheid is op de goede weg, maar we dreigen de verkeerde afslag te nemen. De weg van populisme, nationalisme en romantisch postmodernisme lijkt altijd makkelijker begaanbaar, waarschuwt de auteur.

Ik las het boek afgelopen zomer en was er kapot van. Ik was het heus niet altijd met Pinker eens, want zijn waarheden schuren nogal eens. Moet ik echt voor kernenergie zijn? Wordt de wereld echt al democratischer? Is het terrorisme echt op z’n retour? Maar juist daarom geef ik in deze recensie graag vijf sterren voor de empirische onderbouwing, vijf sterren voor overtuigingskunst en zeker ook vijf extra dikke sterren voor het sterke einde, waarin Pinker laat zien dat de media in het algemeen en kritische journalisten in het bijzonder, de belangrijke taak hebben om feit en fictie te scheiden en de moed moeten hebben om ook te vertellen wat er allemaal wél goed gaat.

Koop en lees dat boek. Maar lees ook de recensie die Denker des Vaderlands René ten Bos afgelopen weekend in deze krant schreef. Volgens Bos is het een heel erg boek, dat met een beetje pech de bijbel van liberalen gaat worden. Misschien heeft hij gelijk. Maar ik zeg: er zijn slechtere bijbels.