Je hebt een analyse geschreven. Die staat vol scherpe observaties en puike voorstellen. Je bent er trots op, maar om een of andere reden wil je dat iedereen je conclusies negeert. (Nee, ik zou ook niet weten waarom je dat zou willen, maar stel even dat dat zo is.) Wat doe je dan?
Hier is het antwoord: je stopt er een voorstel in voor een nieuwe belasting. Het liefst een belasting op een iets dat veel mensen bezitten. Zo’n voorstel levert direct een heftige discussie op tussen verhitte koppen zonder argumenten. Over de zinvolle aanbevelingen in je rapport heeft niemand het meer.
Een fraai voorbeeld van hoe effectief deze tactiek werkt — nogmaals, ik zou niet weten waarom je ervoor zou kiezen — werd deze week gegeven door de economen van het Centraal Planbureau. Zij schreven een artikel over hoe Nederlanders gedurende hun leven sparen en ontsparen, om zo hun consumptie te spreiden. Dat doen we in ons land namelijk nogal onhandig. In het begin van onze carrière, als het inkomens nog relatief laag is en consumptiebehoefte hoog, moeten we veel sparen. Jongeren betalen relatief veel pensioenpremie en moeten meteen beginnen met aflossen van de hypotheek, waardoor ze permanent krap zitten. Later, als we meer verdienen en het besef is ingedaald dat bezit niet gelukkig maakt, houden we juist geld over. Terwijl de op- en afbouw van vermogen zou moeten zorgen voor wat meer ruimte in de jonge jaren en wat minder aan het einde van ons werkzame leven, gebeurt in Nederland precies het omgekeerde.
Dat moet slimmer kunnen. Het CPB bedacht daarom vier manieren om de situatie te verbeteren. Een daarvan luidt: hef vermogensbelasting op het (afgeloste) eigen huis (van ouderen), en de belasting op inkomen (van jongeren) kan omlaag. Dit was de belastingverhoging waar iedereen het vervolgens alleen nog maar over had.
Zonde, want er staan veel verstandigere voorstellen in het stuk. Vooral het idee om pensioen en hypotheek met elkaar te ‘verknopen’ verdient veel meer aandacht. Een huiseigenaar die zijn hypotheek aflost, heeft minder pensioenopbouw nodig dan een huurder. Dat is zo logisch als wat, maar de regels verbieden nu om bij de pensioenopbouw rekening te houden met huiseigendom. Daardoor sparen jonge huiseigenaren dubbel. De oplossing: sta huiseigenaren toe om af te lossen met de pensioenpremie. Zo simpel is het. (Ik schreef er ook al een paar keer over, bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier)
Bovendien doen we dan wat aan de belachelijk lange balansen van huishoudens, waarop zowel grote hypotheekschulden als grote pensioenbezittingen staan. Die lange balansen maken Nederland kwetsbaar voor economische schokken. Een rentestijging of -daling, een huizencrisis of een aandelenkrach, het raakt Nederlanders midscheeps. En om daar wat aan te doen heb je gelukkig geen nieuwe belasting nodig.