Lastendruk onder Rutte hoger dan onder Den Uyl? Niet alles wat Baudet beweert blijkt altijd helemaal 100% correct

Boumans Blog

Er staat sinds vorige maand een nieuwe Nederlandse vlag in het gebouw van de Tweede Kamer. Een dubbel genaaide vlag op een voet van perenhout. Zo’n mooie vlag mag wat kosten natuurlijk. €12.000 om precies te zijn.

De nieuwe vlag achter de stoel van de Kamervoorzitter

Nee, ik zeg niet dat het weggegooid geld is. Symbolen zijn belangrijk. Maar voor dat bedrag had men bijvoorbeeld ook een 85 inch Utra-HD LCD-scherm kunnen aanschaffen. Hang zo’n enorme monitor (beelddiagonaal: twee meter) achter het spreekgestoelte, en het politieke debat zal veel feitelijker worden. Kamerleden kunnen hun beweringen dan staven met harde cijfers en grafieken. Interrupties hoeven niet meer te bestaan uit stamelende citaten uit rapporten, want met een swipe op de smartphone projecteert het Kamerlid direct de betreffende passage op de muur.

Forum voor Democratie (FvD) zal vast voorstander zijn van zo’n grote monitor. Afgelopen week stond fractievoorzitter Thierry Baudet opzichtig te klungelen met uitgeprinte A4-tjes met grafieken over de stand van de economie. De plaatjes waren zo klein dat – hoe hoog Baudet ze ook in de lucht hield – niemand van de Kamerleden kon lezen wat er op stond. Later zou de partij een filmpje publiceren waarin de grafieken handig beeldvullend waren gemonteerd. Maar Baudet liet de grafieken natuurlijk niet alleen liet zien voor de mensen thuis, maar vooral ook voor de 149 collega’s in de Kamer. Tenminste, daar ga ik van uit.

Drie keer hield de FvD-voormaneen A4-tje met een grafiek omhoog. Die moesten zijn bewering ondersteunen dat Nederland door de beleidsfouten van de kabinetten Rutte veel slechter presteert dan andere westerse landen. De eerste ging over de collectieve lastendruksinds 2010 (gestegen), de derde over het besteedbaar inkomen van Nederlanders vergeleken met een aantal andere landen (blijft achter). En daartussen zat een grafiek over de ‘Rutte-ratio’.

Wat is de Rutte-ratio? Volgens Baudets grafiek is dat ‘het aandeel overheid in nationaal inkomen’. Als andere Kamerleden dat hadden kunnen lezen, dan hadden zij ongetwijfeld om een toelichting gevraagd. Gaat het om de overheidsuitgaven, of de inkomsten? Wordt de hele collectieve sector bedoeld, dus inclusief sociale verzekeringen? En bedoelt FvD met nationaal inkomen eigenlijk het bruto binnenlands product? Want dat is standaard de noemer in dit soort verhoudingsgetallen.

Ook had men kunnen vragen naar de verticale as van de grafiek. Die loopt van 20% tot 30%, terwijl de Rutte-ratio volgens dezelfde grafiek nu 39% bedraagt. Daar lijkt een foutje in te zijn geslopen, die andere Kamerleden hadden kunnen corrigeren als de grafiek voor hen zichtbaar was geweest.

Schermafbeelding 2018-07-12 om 10.27.09

Belangrijker is wat Baudet met de grafiek wilde aantonen. De Rutte-ratio staat sinds 2010 op de hoogste stand ooit, stelde hij. ‘Wat het kabinet Den Uyl met z’n “leuke dingen voor linkse mensen” in de jaren zeventig niet voor elkaar kreeg lukt Joop Rutte wel: 39% van het nationaal inkomen belandt bij de overheid.”

Hier was het handig geweest als andere politici snel een andere grafiek naar het grote scherm hadden kunnen swipen. Bijvoorbeeld de grafiek hieronder, met de collectieve lastendruk (belastingen en premies) als percentage van het bbp, gemiddeld per decennium. In de jaren zeventig lag dat gemiddeld op 38,5%, in de jaren tachtig op 41,3% en in de jaren negentig op 39,3%. Tussen 2010 en 2018 was dat een paar procentpunt minder: 37,5%. Allerminst de hoogste stand ooit.

 

Een nog actiever Kamerlid had misschien cijfers over de collectieve uitgaven sinds 1950 van het Centraal Planbureau op het scherm getoverd. In procenten bbp lagen die in jaren zeventig en tachtig ruim boven de 50% en nu rond de 45%. Of het grote scherm had gegevens getoond over de belastingdruk van de overheid (dus zonder premies): al decennia verrassend stabiel rond de 23%; tijdens de crisis wat toegenomen, maar inmiddels weer aan het dalen.

Zulke harde feiten hadden de politieke discussie goed gedaan. Want aan onzingrafieken vol onzinfeiten heeft niemand iets.Zo’n groot scherm is z’n geld dubbel en dwars waard.

FD

(NB: Uiteraard heb ik FvD gevraagd om de cijfers en bron van hun grafiek. Tot op heden heeft men nog geen inhoudelijke reactie gegeven)