(Verscheen eerder hier)

Langdurig discussiëren over monetair beleid maakt meer kapot dan je lief is. Vooral als de deelnemers hun bijdragen louter in hun eigen taal en in hun eigen kranten naar buiten brengen. Dan vallen Duitse economen andere Duitse economen bij in hun afschuw voor de experimenten van de Europese Centrale Bank (ECB), terwijl Franse economen andere Franse economen volmondig steunen in hun roep om nieuwe monetaire stimulering. De toon van de discussie wordt automatisch feller want men praat niet mét, maar óver economen uit landen met een andere monetaire traditie.

Nederlandse economen vinden een mogelijk opkoopprogramma van de ECB onnodig, ineffectief en risicovol. Een paar kilometer naar het zuiden vertellen Belgische economen elkaar dat zo’n opkoopprogramma juist noodzakelijk en zonder risico is. Na maanden van discussie zit iedereen diep ingegraven in zijn schuttersputje te genieten van z’n eigen gelijk.

Ik zit zelf ook in zo’n put. Ik denk dat het opkoopprogramma waar de ECB donderdag zeer waarschijnlijk toe besluit, de economie weinig zal helpen. Ik geloof niet dat het bedrijven zal aanzetten tot meer investeringen en banken tot een guller kredietbeleid. Alleen via een verdere daling van de euro helpt het de Europese economie, maar dat is bijvangst, want het doel van het opkoopprogramma is stimuleren van de binnenlandse bestedingen en voorkomen van deflatie.

Ik denk dat het niet gaat werken, maar wel de verdeeldheid in Europa vergroot. Boze Duitsers tegenover teleurgestelde Fransen, daar kopen we niks voor.

Maar ik weet het niet zeker. Kwantitatieve verruiming (zoals economen een opkoopprogramma van de centrale bank noemen) is onbewezen monetaire technologie. Er is wat theorie over, er zijn wat praktijkvoorbeelden, maar echte kennis over de werkzaamheid ontbreekt. Zorgt het voor meer geld in de economie, zoals de Belgische econoom Paul de Grauwe deze week beweerde? Of werkt het via hogere aandelenkoersen waardoor mensen rijker worden en meer gaan uitgeven? Is de werking veel subtieler, en zullen mensen meer inflatie gaan verwachten waardoor de economie aan de deflatiespiraal ontsnapt? Er zijn net zoveel theorieën als economen.

We gaan ze donderdag allemaal weer horen, van economen die denken dat de ECB een historische fout maakt en van economen die het opkoopprogramma toejuichen. Hou daarbij steeds in het achterhoofd: hoe stelliger de commentator is over de gevaren of effectiviteit van kwantitatieve verruiming, hoe meer hij of zij zwamt.

Want we weten simpelweg niet of het werkt en hoe gevaarlijk het is. Voor de ene helft van de economen is dat reden om te zeggen: laten we het daarom maar niet doen. De ander helft denkt: laten we het dan vooral maar proberen. Ik hoor bij de eerste groep.

Maar zeker weten doe ik dat niet.