Reinier Castelein is een beschaafde man. Gekleed in de krijtstreep van de bankier, de stropdas van de werkgever en met de haarstijl van de beurscommentator, is hij de antithese van de volksmennende vakbondsleider. Er staat geen megafoon in het kantoor van Castelein, er hangt geen vakbondspetje aan zijn kapstok. Zijn Vakbond De Unie is een beschaafde bond voor beschaafde mensen.
Schreeuwen op het Malieveld of tieren op de Dam, dat is niks voor mensen van De Unie. Opbouwend overleggen met werkgevers en constructief bijdragen aan een voor alle partijen voordelige cao, da’s meer hun stijl.
Vandaar dat voorzitter Castelein deze week met achteloos gemak het in eerdere eeuwen bevochten stakingsrecht bij het grof vuil zette. Staken levert niets op, vindt Castelein. ‘Als argumenten aan tafel niet helpen, dan helpt een polonaise op het Malieveld zeker niet’, stelde hij deze week.
De Unie heeft mijn sympathie. De vakbond hangt veel minder aan verworven rechten en verouderde arbeidsmarktinstituties dan andere bonden. Maar het stakingswapen vrijwillig aan de wilgen hangen, dat is mij iets te pacifistisch. Het mes moet wel op tafel blijven. Juist nu!
Nederland smacht naar een loongolf, of op z’n minst een loongolfje. Een inkomensstijging voor werknemers waardoor de koopkracht stijgt en de inflatie toeneemt, dat is wat de economie nodig heeft. Juist het middenkader waar De Unie voor zegt op te komen, kan een loonstijging gebruiken. Het gemiddelde cao-loon steeg de afgelopen vijf jaar met zo’n 6%. De inflatie bedroeg in die periode 10%, dus in reële termen daalden de cao-lonen. Misschien logisch, gezien de crisis, maar nu de economie herstelt is het tijd voor een inhaalslag.
Natuurlijk moet het loon niet omhoog bij ieder bedrijf en in elke sector. Maar bij bedrijven met fraaie winsten en een nette vermogenspositie zouden de vakbonden nu prima extra loon kunnen eisen. Niet bij KLM, wel bij Bol.com. Niet in de bouw, wel in de zakelijke dienstverlening. Niet in Assen, wel in Eindhoven.
Om zo’n bedrijfs- of sectorspecifieke looneis hard te maken, heeft de vakbond het ultieme dreigmiddel van een staking ongetwijfeld nodig. Belangrijk is dan wel dat de vakbonden ook echt strijden voor hoger loon per direct, en zich niet — zoals de afgelopen jaren — laten afleiden door deelbelangen en het verdedigen van oude rechten.
Dus ditmaal niet de loonruimte inruilen voor vage baangaranties, meer verlofdagen, reparatie van de ww, transitievergoedingen, stortingen in sectorale studiefondsen of extra pensioenfranje. Gewoon harde pegels op de bankrekening van werknemers, daar moet het om gaan. Vergeet die bij voorbaat verloren strijd tegen modernisering van de arbeidsmarkt, hou op met dat zinloze gevecht tegen de zzp-er en staak voor meer loon! Castelein, op naar het Malieveld!
(Deze column stond eerst hier, in het FD)