Wat is het verschil tussen de Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie? Zijn het de leiders? De VS heeft de reactionaire Donald Trump, ‘wij’ hebben de revolutionaire Emmanuel Macron. Cynisme en nationalisme tegenover optimisme en internationale samenwerking.
Maar je kunt Amerika en Europa ook op een andere manier onderscheiden. Of, laten we het dichter bij huis houden: wat is het verschil tussen de VS en Nederland? De VS is de natie waar ’s lands grootste internetwarenhuis een supermarktketen overneemt. In Nederland neemt de nummer één supermarktketen de grootste internetwinkel over.
In de VS koopt Amazon supermarktketen Whole Foods Market, of wil dat in elk geval graag doen. De nieuwe economie vreet de oude op. In Nederland kocht Ahold Bol.com. De oude economie koopt de nieuwe. Is dat een veeg teken? Ik vrees van wel.
Natuurlijk, Nederland en Europa doen het fantastisch in de nieuwe interneteconomie. We staan hoog op de lijstjes met snelle netwerken, dekkend mobiel internet en websnuggere bevolking. Op de Networked Readiness Index 2016 van het World Economic Forum pakt Europa zeven van de tien hoogste plaatsen, met Nederland op een keurige zesde plek. In Europa moet je zijn voor snel en betrouwbaar internet.
Maar waar gebruiken we dat snelle en betrouwbare internet voor? Om te googelen via het Amerikaanse Google. Of om te facebooken bij het Amerikaanse Facebook. We twitteren bij het Amerikaanse Twitter en snapchatten en instagrammen bij — jawel — de bijbehorende Amerikaanse bedrijven. Europa is hip en connected, maar gebruikt het snelle internet vooral om zo snel mogelijk naar een server aan de andere kant van de Atlantische Oceaan te surfen en gebruik te maken van de (behoorlijk verslavende) diensten die Amerikaanse ondernemers voor ons bedachten.
We denken dat we vooroplopen, maar we lopen mijlenver achter. Alleen de Europese Commissie lijkt met een ongenadig boeteregime voor Amerikaanse e-monopolisten nog iets van de Europese achterstand te kunnen uitvlakken. Maar dat is eigenlijk vals spelen.
Bol had Ahold over moeten nemen, in 2012. Om vervolgens een nietsontziende overnamestrijd te ontketenen in de buurlanden. Delhaize had nu van Bol moeten zijn. En het kwakkelende Aldi had nu op de korrel van deze groeiende retail-gigant moeten liggen. Dan door naar Frankrijk (Carrefour) en Engeland (Tesco) en vervolgens een duik in heel Europa met een bod op alle lokale Coop’s.
Daarna had de Europese internetgigant de sprong over de plas aangedurfd, met een bod op Whole Foods. Of beter: op heel Amazon. Het liep echter net anders. Europa heeft geen diepe en dappere kapitaalmarkt die zo’n winnaar kan lanceren, en we hebben geen brede, open, transparante Europese consumentenmarkt die voldoende schaalvoordeel kan leveren.
Wij zijn niet van punt com, maar van punt dom.