Ongewone economische tijden vragen om ongewone oplossingen. Met de beleidsrente op nul en de inflatie daar nauwelijks boven, is het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank vrijwel uitgewerkt. Maar in de strijd tegen deflatie en te hoge reële rente, is Mario Draghi bereid ver te gaan. Wij zullen doen wat nodig is, belooft de ECB-president. Het opkopen van grote hoeveelheden staatsobligaties, sluit Draghi daarom allerminst uit.

Of met zo’n opkoopprogramma de inflatie echt omhoog en de reële rente echt omlaag gaat, is overigens helemaal niet zeker. Maar volgens Draghi kun je onder de huidige omstandigheden beter te veel doen, dan te weinig.

Ferme taal. Maar erg fantasievol is zijn onconventionele beleid niet. Vorige week schreef ik al dat, als de ECB de bestedingen wil aanwakkeren, men beter oude auto’s kan opkopen dan staatsschuld. Deze week een aantal suggesties om de reële rente te verlagen.

De meest vergaande: schaf het bankbiljet af. Laat alle betalingen voortaan via elektronische weg verlopen en zorg zo dat alleen giraal geld nog waarde heeft. Momenteel voorkomt het bestaan van bankbiljetten dat de centrale bank de rente kan verlagen tot (ver) onder de nul. Als giraal sparen geld kost, zullen spaarders hun vermogen in bankbiljetten opnemen en onder het matras leggen. Het bankbiljet is een renteloos alternatief voor banktegoeden en dat maakt Draghi’s werk moeilijk.

Een verbod op betalen met het archaïsche papiergeld (waar hebben we dat nog voor nodig?) lost dat probleem in een keer op. Draghi hoeft dan niet te wachten tot inflatie zijn reële rente negatief maakt, maar kan daar zelf voor zorgen door de beleidsrente precies zo negatief te maken als hij nodig vindt.

Ja, dat klinkt behoorlijk geschift. Maar is het echt zoveel gekker dan het opkopen van enorme hoeveelheden Italiaanse staatsschuld? Kenneth Rogoff, voormalig hoofdeconoom van het IMF, noemde uitfaseren van papiergeld eerder dit jaar al het overwegen waard. (pdf)

Kunt u de knisperende bankbiljetten niet missen? Dan kan het ook op een andere manier. Laat iedereen die een bankbiljet bezit daar elk jaar een kleine belasting over betalen. Aanhouden van een € 100 biljet kost dan bijvoorbeeld € 2 per jaar. Dat levert in een keer 2% inflatie op, elk jaar weer. De inning van die belasting wordt natuurlijk lastig. Maar er is vast wel een onvervalsbare hologram-sticker te bedenken, die je moet kopen om je bankbiljet weer een jaar geldig te maken.

Of organiseer een bankbiljettenloterij. Ieder jaar wordt een deel van de bankbiljetten uitgeloot. Het unieke biljetnummer is een lotnummer! Winnende (of beter: verliezende) biljetten worden ongeldig als betaalmiddel. Dat levert gegarandeerde geldontwaarding op.

Het is inflatie zonder moeite, zonder opkoopprogramma en zonder ontploffende ECB-balans.

(eerst in FD)