Een waarschuwing vooraf: als u vindt dat het helemaal misgaat in Nederland, dat onze economie steeds verder kopje-onder gaat en dat de innovatiekracht, het ondernemerschap, en het welzijn van onze burgers er alleen maar op achteruitgaan, stop dan nu met lezen. Want dit wordt een positief artikel. Het is op feiten gestoeld en door onafhankelijke, buitenlandse waarnemers bepaald, maar voor sommigen wellicht toch onverdraaglijk positief.
Voor eigen risico dus, de uitslag van de Ranglijst der Ranglijsten voor 2018: Nederland staat wederom op plaats twee, achter Zwitserland, en we zijn weer een stuk richting de eerste plaats opgeschoven. Dat laatste komt doordat Nederland dit jaar een plaats is gestegen op de ranglijst voor meeste concurrerende landen, terwijl Zwitserland op die lijst juist daalde. Ook gingen we een plek omhoog op de ranglijst voor meest innovatieve economieën. De achterstand op Zwitserland is daardoor – net als vorig jaar – geslonken. Als het zo doorgaat zal Nederland de Zwitsers in de komende jaren serieus kunnen bedreigen, en mogelijk de toppositie overnemen.
Het is de derde keer dat ik deze ranglijst presenteer. In 2016 telde ik voor het eerst vijf belangrijke, mondiale ranglijsten op. Twee daarvan meten de concurrentiekracht. De World Competiveness Scoreboard van het Zwitserse onderzoekbureau IMD doet dat aan de hand van honderden variabelen die iets zeggen over onder meer scholing, patenten, ICT-uitgaven, onderzoek en ontwikkeling, het gebruik van big data en kennisoverdracht. Samen geven deze indicatoren een beeld van de concurrentiekracht, meent IMD. In 2016 stond Nederland op de achtste plaats op deze ranglijst. In 2018 staan we op nummer vier. We hebben de voormalige nummer één Zwitserland (nu op vijf), volgens IMD zelfs al ingehaald.
‘Het verschil loopt al twee jaar op rij terug, en met dit tempo lopen we ze binnen enkele jaren in’
De onderzoekers van het World Economic Forum (WEF) berekenen ook elk jaar een indicator voor de concurrentiekracht van landen, maar gebruiken andere gegevens en een andere methode. Nederland stond in 2016 op de vijfde plaats, en is inmiddels naar plaats vier gestegen, nog wel achter lijstaanvoerder Zwitserland.
De derde ranglijst kijkt naar de innovatiekracht van landen. De Global Innovation Index (GII) van het Franse Insead veegt een grote hoeveelheid aan innovatie gerelateerde gegevens in een enkel cijfer. Nederland stond in 2016 nog op plaats acht van deze ranglijst en steeg in 2017 naar plaats drie. Deze week werd de GII voor 2018 gepubliceerd, en bleek Nederland wederom te zijn gestegen. We zijn nu na Zwitserland, de meest innovatieve economie ter wereld. Vooral als het gaat om de efficiënte manier waarop wij kennis gebruiken, onze vooruitstrevende bedrijven en onze creativiteit, scoort Nederland uitmuntend.
Omdat er in het leven meer is dan concurreren en innoveren voeg ik ook de Human Development Index van de Wereldbank toe. Dat is een brede indicator voor het welzijn in een land. Het laatste rapport dateert uit 2016, en Nederland staat op de zevende plaats. Omdat we het uiteindelijk allemaal doen voor een gelukkige bevolking is er de vijfde ranglijst, de Happiness Index van de economen Richard Layard en Jeffrey Sachs. Editie 2018 zet Nederland op de zesde plaats van gelukkigste landen (een plaats hoger dan in 2016), net achter Zwitserland en ruim achter de Scandinavische landen.
Deze vijf ranglijsten bij elkaar opgeteld levert de Ranglijst der Ranglijsten op. Nederland komt met een vierde, vierde, tweede, zevende en zesde plaats op een totaal van 23. Dat is minder dan de vijftien van Zwitserland. Maar het verschil met de Zwitsers loopt nu al twee jaar op rij terug. Met dit tempo halen we ze binnen een paar jaar in.
Onze achtervolgers, Denemarken en de Verenigde Staten laten juist een gaatje vallen. Hun totaalscore liep dit jaar op. In de top vier is Nederland het enige land dat zich sinds 2016 telkens heeft verbeterd.
Nederland is het op een na beste land ter wereld, en hard op weg om de nummer een van de troon te stoten. Knappe pessimist die daar nog een negatieve draai aan weet te geven.
NB: “Waar staat België dan?” vroegen een aantal zuiderlingen. Op nr 20.
