Of ik zin had in de verkiezingen, vroeg iemand mij. Ik vond het een moeilijk te antwoorden vraag. Ja ik ben blij dat we op 15 maart naar de stembus kunnen om het feest der democratie te vieren. Maar op de campagne in de weken ervoor verheug ik me eerlijk gezegd minder. Gaan de lijsttrekkers het hebben over de onderwerpen die tijdens de formatie van belang zullen zijn, zodat wij een weloverwogen keuze kunnen maken? Of blijft de verkiezingsstrijd weer steken in vliegen afvangen, bijdehante soundbites bedenken en shockerende, aandachttrekkende uitspraken doen?

Dat laatste zou zonde zijn. Nederland staat aan de vooravond van drie belangrijke economische hervormingen: er moet een nieuw belastingstelsel komen, het pensioenstelsel moet op de schop en de arbeidsmarkt moet nodig worden gemoderniseerd. Al die veranderingen kunnen linksom of rechtsom, doortastend of halfzacht.

De grote zeven
In een poging die inhoudelijke discussie een opkontje te geven, zal ik drie zaterdagen achtereen telkens een van deze drie onderwerpen bespreken. Ik heb alle (concept)programma’s gelezen en zal proberen samen te vatten wat de belangrijke overeenkomsten en verschillen tussen de partijen zijn.

Deze week: de belastingplannen van de zeven partijen die het hoogst in de laatste peiling staan. Nieuwkomer 50Plus valt daarbij net buiten de boot, maar die partij heeft ook nauwelijks belastingvoorstellen. Henk Krol wil lagere schenk-, erf- en overdrachtsbelasting en lagere btw op gezonde producten. Maar dat is het wel zo’n beetje.

In de tabel hiernaast staat wat PVV, VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP en PvdA voor werknemers, bedrijven en vermogen in petto hebben.

Inkomstenbelasting
De PVV heeft tot nu toe slechts een verkiezingsprogramma van een A4’tje groot geproduceerd. Behalve halvering van de motorrijtuigenbelasting staat daar als belastingplan op: verlaging van de inkomstenbelasting ter waarde van €2 mrd. De beweging van Geert Wilders staat met dat voorstel zeker niet alleen. Ook de VVD wil de inkomstenbelasting verlagen, maar stelt ook vermindering van de toeslagen voor. D66 wil alleen de inkomstenbelasting voor lage inkomens verminderen, net als GroenLinks en de SP. Maar die laatste twee partijen stellen ook een flinke verhoging voor hoge inkomens voor. De SP wil zelfs een vijfde belastingschijf van 65% voor inkomens boven de anderhalve ton. D66 en PvdA stellen een nieuwe ‘werknemersaftrek’ of ‘werknemerskorting’ voor, vergelijkbaar met de zelfstandigenaftrek, om het verschil tussen zzp’er en werknemer te verkleinen.

Het CDA gaat het verst in de aanpassing van de inkomstenbelasting: zodra de belastingdienst dat technisch aankan, wil men een ‘sociale vlaktaks’ invoeren. Uit oudere CDA-stukken blijkt dat het gaat om een een vast belastingtarief (mogelijk van 36,5%) voor iedereen, met daarbovenop voor de hoge inkomens nog een ‘solidariteitsheffing’ van 10%.

Werkgevers
Bedrijven krijgen alleen van de VVD een algemene belastingverlaging. De vennootschapsbelasting moet omlaag, vinden de liberalen. Volgens de SP moet deze winstbelasting juist omhoog. CDA, D66 en GroenLinks willen de werkgeverslasten verlagen, zodat er meer banengroei komt, vooral voor lage inkomens. GroenLinks wil ook nog de belastingaftrek voor rente op bedrijfsschuld verminderen (of afschaffen?) en krijgt daarvoor bijval van de PvdA.

Opvallende overeenstemming is er over de fiscale behandeling van vermogen. Althans: van links tot rechts wil men overgaan op een systeem waarbij belasting wordt geheven over de daadwerkelijke opbrengst, en niet meer over het fictieve vermogen. Maar over het niveau van deze nieuwe vermogenswinstbelasting lopen de meningen sterk uiteen: bij de VVD gaan de tarieven omlaag, bij het CDA ook, maar alleen voor spaargeld. De PvdA wil een hogere heffing voor vermogens boven €1 mln. GroenLinks wil dergelijke progressiviteit ook en noemt het handig een ‘Piketty-belasting’, naar de populaire, Franse gelijkheidsgoeroe.

De SP wil behalve een vermogenswinstbelasting ook nog een ouderwetse vermogensbelasting invoeren. Vermogens boven de €1 mln mogen voortaan jaarlijks 1% aftikken. Heb je meer dan €2 mln, dan is dat zelfs het dubbele. ‘Miljonairsbelasting’, noemt de partij van Emile Roemer dat weinig subtiel.

Verschillen te over, toch? Er valt inhoudelijk echt iets te kiezen dit jaar.