Je moet het Wilbur Ross nageven, de man heeft een lange adem. Na een carrière bij Rothschild begon hij in 2000, op 62-jarige leeftijd, een bedrijf als opkoper van bijna-failliete bedrijven. Het maakte Ross miljardair en leverde hem de bijnaam ‘King of Bankruptcy’ op. Zeventien jaar later gooit Ross het roer opnieuw om. Hij is nu Donald Trumps minister van handel.

Ross viert later dit jaar zijn tachtigste verjaardag, maar zijn moeilijkste klus begint nu pas. Als ‘Secretary of Commerce’ moet Ross een van Trumps belangrijkste verkiezingsbeloften waarmaken: het ‘eerlijker’ maken van de internationale handel.

De VS importeren veel meer dan ze exporteren, en dat zou komen doordat het internationale handelssysteem Amerikaanse bedrijven achterstelt. ‘America first’, dus het tekort op de handelsbalans moet omlaag. Ross heeft daarmee een onmogelijke opdracht gekregen. Want de redenering dat het handelstekort iets zegt over de mate waarin internationale handel eerlijk verloopt, klinkt misschien logisch, maar is onzinnig.

Een land met een handelstekort importeert meer dan het exporteert. Dat betekent dat de burgers, bedrijven en overheden tezamen meer kopen dan ze produceren. Zo’n land geeft dus meer uit dan het verdient. Kortom: een tekort op de handelsbalans (of voor de fijnproevers: op de lopende rekening), treedt op als een economie per saldo meer leent dan spaart.

Natuurlijk, oneerlijke handelsmaatregelen van andere landen kunnen zorgen voor lagere export en hogere import. Maar het saldo van export en import (het handelstekort of –overschot) wordt bepaald door de vraag of een land meer leent dan het spaart of vice versa. Zo werkt de macro-economische boekhouding nu eenmaal.

Het afsluiten van een ‘eerlijker handelsverdrag’ met Mexico, of Duitsland dwingen meer Amerikaanse auto’s te kopen, zal het Amerikaanse handelstekort dus niet reduceren. Dat lukt wel als bijvoorbeeld de overheid het begrotingstekort fors verlaagt. Dan hoeven de VS als geheel minder te lenen en zullen automatisch export en import meer in evenwicht komen.

De plannen van Trump wijzen echter in een totaal andere richting: hij wil juist belastingen verlagen en meer uitgeven aan infrastructuur en defensie. Het onvermijdelijke gevolg van dit beleid: een groter handelstekort. Precies dit punt maakte de EU-ambassadeur in de VS, David O’Sullivan, deze week in een lange brief aan Wilbur Ross. Zijn boodschap: als de VS het handelstekort met de EU willen verminderen, begin dan geen handelsoorlog maar begin met bezuinigen. ‘Tekorten komen niet door handel, maar door macro-economisch beleid’, stelde O’Sullivan terecht.

De EU heeft alle reden om dat punt via een brief duidelijk te maken. De VS hebben een groot en groeiend handelstekort met de EU, dat al drie jaar op rij boven de €100 mrd is uitgekomen. Dus ook op de EU – en dan vooral op Duitsland, het land dat meer dan de helft van dat tekort veroorzaakt – richt de aandacht van Ross zich.

Nederland kan zich in dit verband trouwens als heilig boontje gedragen: De VS hebben juist een groot overschot met Nederland. Wij springen er in dit opzicht uit ten opzichte van alle andere EU-landen, hetgeen overigens alles met de haven van Rotterdam en niets met ‘eerlijke handel’ te maken heeft. Ik vrees dat de EU-brief niet zal helpen, want Ross laat telkens blijken weinig te snappen van het handelssysteem. Op zakenzender CNBC rekende de minister onlangs voor dat het Amerikaanse handelstekort van $500 mrd precies zo groot is als het nettohandelsoverschot van de rest van de wereld. Hij zei verwijtend: ‘Het is niet inherent aan vrijhandel dat één land de netto-export van de rest van de wereld moet absorberen.’

Uiteraard is dat juist wél inherent aan ons systeem. Totdat de planeet Aarde een handelsverdrag sluit met kolonisten op Mars, zal het handelstekort van één land per definitie gelijk zijn aan de som van alle tekorten en overschotten van alle andere landen. Als Ross dat al niet snapt, dan vrees ik dat de goedbedoelde EU-brief weinig effect zal hebben. Verstand komt niet altijd met de jaren.