We moeten duurzaam beleggen om de wereld te redden. Maar hoe doe je dat?

Soms weet ik het ook niet meer. Dan ga ik onhandige schemaatjes tekenen. Een enkele keer belanden die in de krant. Met excuus aan de lezer en vooral aan de vormgever die met mijn droedels aan de slag moet.

(klik voor groot)

Hoe kunnen beleggers een bijdrage leveren aan het klimaatbeleid? Dat was de vraag waarop mijn hersens vastliepen. Wel een belangrijke vraag, want zoals ook weer in Glasgow bleek: voor een echte draai richting een duurzame economie speelt het grootkapitaal een onmisbare rol. Technologie bepaalt de mogelijkheden, maar geld bepaalt de richting. Als iedereen vindt dat we naar links moeten, maar de financiële sector wil naar rechts, dan weet ik wel waar we uitkomen.

Om alle neuzen richting duurzaam te krijgen zijn financiële prikkels nodig: geef CO₂ en andere broeikasgassen een prijs, via belastingen of handel in emissierechten. Economen roepen dat al decennia, maar het idee wordt maar langzaam opgepakt. Daarom moet er ook iets anders gebeuren: de financiële sector moet zelf verantwoordelijkheid nemen. Wie duurzaam wil beleggen, hoeft niet te wachten totdat de overheid voor precies de juiste prijzen en belastingen zorgt. Het grote geld kan zelf de draai maken.

De leden van de Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ) willen dat. Het zijn 450 grote banken, beleggers en asset managers, die onder leiding van oud-Bank of England-baas Mark Carney en media-miljardair Michael Bloomberg beloven om via hun beleggingsbeleid een economie met ‘netto nul emissies’ mogelijk te maken.

Gaan deze financiële krachtpatsers dan subiet stoppen met investeren in oliebedrijven, staalindustrie en andere fossiele sectoren? Nee, zeker niet. De beleggers willen juist hun macht gebruiken om deze bedrijven sneller op het schone pad te zetten. Met verkopen van de aandelen aan andere, vaak meer kortzichtige aandeelhouders schiet de wereld weinig op.

Dat is een andere insteek dan het ABP onlangs koos. Dat pensioenfonds gaat juist wel afscheid nemen van de fossiele beleggingen, omdat het denkt te weinig invloed te kunnen uitoefenen op het beleid. Ik vind het moeilijk om te bepalen wie gelijk heeft. Moeten groene beleggers fossiel uit de portefeuille gooien, of juist niet? Vandaar bovenstaand schema, waarin ik weinig antwoorden geef, maar wat in elk geval inzicht geeft over de dilemma’s.

Want die dilemma’s gaan verder dan de keuze tussen ‘fossiel bekeren’ of ‘fossiel verkopen’. Er is immers ook de keuze om helemaal duurzaam te gaan en alleen te investeren in bedrijven die een positieve bijdrage leveren. Zo’n portefeuille met louter duurzame aandelen klinkt misschien als de beste optie, maar er kleven ook bezwaren aan. Zo is moeilijk objectief vast te stellen welke bedrijven echt duurzaam zijn. Tesla? Wel vergeleken met een traditionele autobouwer, maar kan het kapitaal niet beter nog naar een fietsenmaker, of een treinenbouwer? Is een belegging in een nieuwe gascentrale duurzaam? Wel als die een oude kolencentrale vervangt. Maar ook als er met dat geld ook een windpark kan worden gebouwd? Of een kerncentrale?

De Europese Commissie werkt aan een lijst met investeringen die als groen mogen gelden. Investeringen in infrastructuur voor aardgas komt daar waarschijnlijk ook op, liet eurocommissaris Frans Timmermans in Glasgow weten. Hij lost het beleggersdilemma dus ook niet op.

Een ander probleem met een puur duurzame portefeuille is dat je bij het huidige beperkte aanbod al snel meedoet aan het opblazen van groene zeepbellen. Woensdag ging producent van elektrische SUV’s Rivian naar de beurs. Aan het eind van de dag was het bedrijf al meer waard dan General Motors. Bizar.

Dan maar veilig doen, en vooral beleggen in groene staatsobligaties? De Nederlandse Staat, bijvoorbeeld, geeft die met veel succes uit. Maar levert dat het klimaat echt wel iets op? Gaat Nederland echt meer investeren in duurzame energie omdat het via groene obligaties net iets goedkoper kan lenen? Waarschijnlijker is dat er uitgaven mee worden gedaan waarvoor anders gewone obligaties waren uitgegeven. Groene obligaties maken dan de grijze obligaties vuiler. Wat helpt dat?

Nee, de wereld redden is zo eenvoudig nog niet. Zelfs niet als je miljarden hebt te besteden.

FD