Het CDA wil de maximale periode dat iemand recht heeft op een WW-uitkering verlagen van 24 naar 12 maanden. De uitkering zelf moet wel hoger worden, in de eerste maanden zelfs 90% van het laatstverdiende loon.
Die maatregel komt regelrecht uit het rapport van de Commissie Borstlap. Die onderzocht de Nederlandse arbeidsmarkt en kwam met adviezen voor een grootschalige hervorming ervan. Een van die adviezen luidt kort en krachtig: ‘Maak de WW-uitkering hoog en kort.’ Dat is nodig om te voorkomen dat mensen afhankelijk worden van een uitkering en te zorgen dat men sneller switcht naar ander werk.
De Commissie deed nog veel meer adviezen, vooral over het bestrijden van flexwerk in Nederland. De FNV was enthousiast en schreef daags na het verschijnen van het rapport: ‘Borstlap onderschrijft arbeidsmarktanalyse FNV’. Men zag het rapport ‘als steun’. Behalve dan die hoge en korte WW, blijkbaar. Want op het CDA-voorstel reageert de vakbond met totaal andere woorden. Het is ‘een heilloos plan’, ‘onbegrijpelijk en onbestaanbaar’.
Toch is er inhoudelijk best iets voor te zeggen. Uit economisch onderzoek blijkt keer op keer dat de WW-uitkering vooral in het begin nuttig werk doet. Het zorgt ervoor dat mensen na verlies van hun baan de rust en tijd krijgen om zich te heroriënteren op de arbeidsmarkt. Daardoor hoeven ze niet in te gaan op de eerste de beste baankans, maar kunnen ze doorzoeken tot de perfecte match is gevonden. Zo sluit vraag en aanbod beter op elkaar aan en profiteert de hele economie.
Na verloop van tijd neemt dit voordeel echter af en komt een nadeel bovendrijven: de harde noodzaak om een baan te zoeken is minder groot en mensen komen steeds verder buiten de arbeidsmarkt te staan. Hun vaardigheden eroderen en hun verdiencapaciteit neemt af. Een verlies zowel voor henzelf als de hele maatschappij.
Natuurlijk, dit gaat lang niet voor iedereen op, en ik begrijp het als u zich nu een beetje boos maakt. Maar het is in het algemeen een uitkomst van onderzoek. De uitstroomkans naar een nieuwe baan daalt naarmate de WW langer duurt en veert pas weer op als de uitkering het einde nadert, zo blijkt bijvoorbeeld uit CPB-onderzoek uit 2015.
Het waren dit soort uitkomsten die het vorige kabinet ertoe brachten in 2016 de WW-duur terug te brengen van 38 naar 24 maanden. Na een overgangsperiode werd dat in 2019 voor iedereen maximum. Daarmee bleef Nederland nog steeds in het voorste Europese peloton, samen met Frankrijk, Spanje, Italië, Denemarken en Noorwegen. Alleen in België en IJsland is de WW-duur hoger, in het eerste land zelfs in principe onbeperkt.
Maar schijn bedriegt, want toen de Nederlandse WW-duur omlaag ging, ging hij tegelijk ook omhoog. De vakbonden eisten reparatie en er kwam een regeling waarbij werkgevers en werknemers bindende afspraken maken over via een private pot gefinancierde verlenging van de WW tot 38 maanden. Er werd een soort schaduw-WW ontwikkeld door de Stichting Private Aanvulling WW & WGA (PAWW). En er kwam een private schaduw-UWV, in de vorm van het financiële IT-bedrijf Visma Idella, die de uitvoering van de regeling verzorgt.
Inmiddels vallen ruim twee miljoen Nederlanders onder deze additionele, private-maar-toch-verplichte WW-regeling. Hun werkgever draagt 0,4% van het bruto loon aan PAWW-premie* af (check uw loonstrook om te zien of u ook meedoet). Die premie stijgt volgend jaar mogelijk naar 0,6%. Inmiddels is er zo een vermogen van €338 mln opgebouwd. Slechts 152 mensen krijgen nu een PAWW-uitkering, maar dat aantal zal stijgen naarmate meer werklozen door hun 24 maanden ‘gewone WW’ heen zijn.
Dit is weer het typische broddelwerk van de polder. De overheid verlaagt met goede redenen de WW-duur, en de polder bouwt gewoon het oude systeem terug, maar dan omslachtiger. De overheid haalt er vervolgens de schouders over op en keurt het allemaal goed. Voor de lieve vrede.
Laat het CDA eerst eens dit malle polderbouwsel omver trekken, zodat de WW echt naar 24 maanden gaat. Praten we daarna over verdere verlaging van de uitkeringsduur.
(FD)
NB: Anders dan in de grafiek is aangegeven (en anders dan eerder aangekondigd), blijft de PAWW-premie in 2021 0,4%