Ramkoers

Aan de linkerkant ziet u Angela Merkel in haar Audi A8. Aan de rechterkant Alexis Tsipras van de Griekse Syriza-partij in een oud bestelbusje. Er tussen een rechte weg zonder verkeer. Het is donker, maar zowel de Duitse als de Griek laat de koplampen uit. De motoren janken, vonken springen uit de uitlaten. Dan laten ze de koppeling los en daveren de weg op. Recht op elkaar af, snel accelererend, op weg naar een onvermijdelijke frontale botsing.

Welkom in Euroland. Zo doen wij dat hier. In plaats van overleggen, belangen uitruilen, of zoeken naar gemeenschappelijke winst spelen wij de ‘chicken game’. Twee auto’s rijden met volle vaart op elkaar af en degene die het eerste uitwijkt, is de ‘chicken’, de lafbek.

Nieuwe verkiezingen in Griekenland: uitdager Tsipras dreigt bij winst de afspraken die Griekenland maakte met Europa en het Internationaal Monetair Fonds aan de kant te schuiven. De gevolgen voor de euro, voor andere zwakke eurolanden, voor het reddingsplan van de Europese Centrale Bank? Gewoon negeren. Tsipras knijpt de ogen dicht en drukt het gaspedaal in. Op ramkoers met de Duitsers.

Merkel hoort in de verte de motor van zijn busje brullen. Onze afspraken negeren? Dan donder ik Griekenland gewoon de euro uit. Het maakt niet uit wat de gevolgen zijn voor de euro of voor andere eurolanden. Ogen dicht en gassen! Ik wijk niet uit. Die Griek zal heus wel op tijd de berm in sturen.

Voor de omstanders is het een uiterst spannend spel. Te spannend eigenlijk, want iedereen kan zich voorstellen wat er gebeurt als geen van beiden uitwijkt. Dan knallen de wagens frontaal op elkaar en zijn beide bestuurders morsdood.

Alleen de speltheoreticus in het publiek ziet het machtsvertoon rustig aan. Hij kent de uitkomst van het spel, want de ‘chicken game’ is door hem en zijn collega’s tot in detail ontleed.

Een echte botsing is vrijwel uitgesloten. De kosten van een frontale botsing zijn voor iedere speler immers veel groter dan de winst van als laatste wegsturen. Het spel verliezen valt altijd te prefereren boven een botsing. Dus zal altijd een van de bestuurders wegsturen. Misschien doen ze het wel allebei tegelijk.

Maar tot dat moment ziet het spel er gruwelijk serieus uit. Zolang niemand zijn verlies neemt, lijkt een botsing onafwendbaar. Duitsland en Griekenland op ramkoers, schrijven de kranten. Crisis! De euro gaat er aan!

Uiteindelijk, op het laatst mogelijke moment, binden de Grieken in en schuiven de Duitsers aan aan de onderhandelingstafel. Waarom doen ze dat niet meteen?, vraagt u misschien. Dan hoeven wij niet steeds in de rats te zitten.

Hoe naïef. Geen Europese politicus wil voor laffe eurofiel worden uitgemaakt. Eerst een bijna-ongeluk, dan pas het onvermijdelijke compromis.

 

(ook hier)