Terug van weggeweest: het vaste energiecontract. Tijdens de gascrisis van 2022 durfden de energiebedrijven het niet meer aan om klanten voor langere tijd een vaste prijs aan te bieden. De kans dat ze de energie ver boven de leveringsprijs zouden moeten inkopen, maakte het een te riskant product. Anders gezegd, de verzekeringspremie die klanten zouden moeten betalen om langere tijd van het prijsrisico gevrijwaard te zijn, was prohibitief. Er was simpelweg even geen markt voor het afkopen van deze prijsrisico’s. De overheid stapte in om dit marktfalen op te lossen, en nam met het prijsplafond een flink deel van de risico’s over.
Inmiddels kan de private sector de risico’s weer aan. Op de gasmarkt hoeft geen €300 per megawattuur (Mwh) te worden betaald, maar kost dat minder dan €25. Voor de wat langere termijn zijn de gascontracten duurder: levering in januari 2024 kost zo’n €43 per Mwh. Maar ook dat soort prijzen zijn voor de energiebedrijven prima te behappen. Daarom durven ze het weer aan om de eindgebruiker contracten met vaste prijzen aan te bieden. Nederlanders kunnen zich weer verzekeren tegen toekomstige prijsstijgingen.
Maar de terugkeer van het vaste contract leidt tot nieuwe keuzestress. Want is het nou verstandig om meteen weer voor vast te gaan? Of kun je beter nog even wachten tot de prijzen verder zijn gedaald? Mij werden deze vragen de afgelopen tijd meermaals gesteld. Het is weer zo’n typische vraag waar een econoom geen antwoord op heeft. Een variant op de gouwe ouwe: ‘Moet ik nu een huis kopen of nog even wachten tot de huizenprijs verder zakt?’ Of: ‘Zal ik mijn hypotheekrente kort vastzetten, in de hoop op dalende rente?’ En: ‘Wanneer is het een goed moment om in te stappen op de beurs?’ Nu komt dus in dit rijtje ook: ‘Zal ik voor een vast energiecontract kiezen of gaat de gasprijs nog verder omlaag?’
Kijk, daarom ziet u zo weinig economen op verjaardagsfeestjes. U stelt ons vragen waarop geen antwoord mogelijk is. Of beter, er is wel een antwoord, maar dat bevalt u niet. Dat antwoord luidt namelijk: stop met gokken op prijzen en rentes. Hou op met magisch denken over een voorspelbare toekomst en begrijp dat markten wispelturig zijn. De wereld is geen casino waarin iedereen op zoek moet naar de winnende strategie. Hypotheken, beleggingsproducten en energiecontracten zijn geen spannende loten in de loterij, maar saaie verzekeringen.
Daarom deze week in Raderwerk geen macro-economische grafieken maar twee belerende en betweterige ‘beslisbomen’. Een stukje personal finance-advies naar de lezer toe. De eerste laat de valkuilen van het vaste energiecontract zien. Denkt u dat de energieprijzen binnenkort gaan stijgen? Dan lijkt een vast contract aantrekkelijk. Verwacht u juist een daling, dan lijkt nog even doorgaan met variabele tarieven meer rendabel. Misschien ziet u een daling op korte termijn, maar een forse stijging als we een strenge winter krijgen? Of komt er een wapenstilstand in Oekraïne? Een wereldwijde recessie? Een doorbraak in kernfusie? Dan gaan energieprijzen juist omlaag.
Laat alle voorspellingen los
Hoe u ook naar de toekomst kijkt, in alle gevallen geldt het advies: ‘Doe niets. Ga naar Beslisboom 2’. Daar wordt de lezer uitgenodigd om alle toekomstvoorspellingen los te laten. Want waarom zouden u en ik het beter weten dan de markt? Op de termijnmarkt voor energie zijn alle toekomstverwachtingen al ingeprijsd. Om het juiste contract te kiezen moeten we daarom niet naar buiten kijken, maar naar binnen. De juiste vraag is: kan ik grote schokken in de energieprijs financieel dragen? Zo nee, dan is afsluiten van een verzekering tegen prijsstijging een goed idee. Kijk dan nog wat dieper in de eigen ziel: hoe onrustig wordt u van financiële pech? Weegt de lol van meevallers op tegen het verdriet over tegenvallers? Zo niet, doe uzelf dan een lol en ga voor het vaste contract. Rijk genoeg en niet zo melancholisch? Dan is een verzekering niet nodig en lijkt een variabel contract een prima keus.
Probeer niet te timen, maar kies wat bij uw situatie en karakter past. Dat geldt voor het energiecontract, maar ook voor rentebedenktijd, beleggen op de beurs en het kopen van een huis. Ik leg het graag nog een keer omstandig en met veel omhaal van woorden uit. Bijvoorbeeld als we elkaar tegenkomen op een feestje of receptie. Maar om een of andere reden word ik daar nooit meer voor uitgenodigd. Merkwaardig.