Nederland verschijnt sterk aan de start van de nieuwe recessie

Koopkracht. Ik vrees dat we het er toch even over moeten hebben. Al was het maar om de minister van Economische Zaken een beetje gerust te stellen. Die was nogal verrast door de CPB-raming van vrijdag, waarin een koopkrachtdaling van 6,8% werd voorspeld. Minister Adriaansens vond de cijfers ‘toch wel schrikken’. De koopkrachtdaling was ‘nog erger dan we dachten’.

We leven in bijzondere tijden. Maar juist omdat de koopkrachtdaling dit jaar vooral door de hoge gasprijs komt, zit er een flinke meetfout in. Beter gezegd: de 6,8% van het CPB is de theoretische bovengrens van het (mediane) koopkrachtverlies in 2022. Het echte percentage zal lager zijn. Hoe weet ik dat? Omdat het CPB rekent met het inflatiecijfer van het Centraal Bureau voor de Statistiek en daar veronderstelt men dat elk Nederlands huishouden de huidige marktprijs betaalt voor gas.

In werkelijkheid hebben veel Nederlanders nog een vast gascontract en betalen ook huishoudens met een variabel contract soms minder dan de pure marktprijs. Vanwege het aflopen van vaste contracten neemt deze vertekening langzaam af, maar in 2022 haalt het zeker nog een flinke hap uit het veronderstelde koopkrachtverlies. Het CBS werkt aan een methode om dit beter in kaart te brengen, maar voorlopig is het geraamde koopkrachtverlies structureel te hoog. En dat van volgend jaar te laag: want dan lopen veel huishoudens juist uit hun vaste contract en zullen ze de hoge gasprijs echt voelen.

Probeer ik hiermee de huidige koopkrachtcrisis te bagatelliseren? Allerminst. Want ook als CPB en CBS de juiste informatie hadden gehad over de looptijd van gascontracten, was het koopkrachtverlies indrukwekkend geweest. De 6,8% voor 2022 is zeker een overschatting, maar het leed voor met name de lage inkomens wordt daar niet veel minder van.

Maar ik wil de problemen voor de Nederlandse economie wel nuanceren. Want er dreigt zich een idee vast te zetten in de hoofden van consumenten en ondernemers dat we in een ongekende crisis zitten en een diepe recessie onvermijdelijk is. Dat is niet het geval. Nederland gaat deze koopkrachtcrisis in met een economie op volle snelheid, met een arbeidsmarkt vol kansen en een overheid met genoeg geld om de scherpe kantjes van het koopkrachtverlies af te halen.

Klinkt dat te optimistisch? Kijk dan maar naar de feiten. Dankzij de onverwacht hoge groei (2,6%) in het tweede kwartaal van 2022 komt de totale toename van het Nederlandse bbp sinds de start van de pandemie uit op 5,5%. Dat is meer dan waar men eind 2019, voordat iemand van corona had gehoord, van uitging. Nederland is onwaarschijnlijk veel beter door de crisis gekomen dan gedacht, ondanks de lockdowns, consumptiestakingen en problemen in de productieketens. We hebben het ook veel beter gedaan dan de meeste buurlanden. Alleen Denemarken groeide in de afgelopen 2,5 jaar nog iets meer dan Nederland. Andere Europese landen blijven ver achter. Duitsland is zelfs nog niet eens terug op het bbp-niveau van voor corona.

Dit geeft ons in elk geval een vliegende start in de koopkrachtcrisis. De hoge groei heeft geleid tot recordhoge werkgelegenheid. Nog nooit werkte zo’n groot deel van de potentiële beroepsbevolking als nu. En ook vergeleken met andere EU-landen zitten we qua banen in de absolute top. Het enorme koopkrachtverlies door dure energie wordt dus deels gecompenseerd door werkzekerheid voor een groot deel van de bevolking. Een eventuele recessie zal minder diep zijn, omdat de kans op massaontslagen gering is. Arbeidskrachten zijn structureel schaars en dus structureel waardevol.

Dankzij de hoge economische groei zit de overheid ook veel beter in de slappe was dan gedacht. Waarschuwde het CPB vorig jaar nog dat het begrotingstekort zou oplopen richting 3% en dat de staatsschuld griezelig dicht bij de 60% bbp zou komen, inmiddels is het beeld veel gunstiger. Het regent meevallers. Het kabinet heeft daardoor in principe miljarden aan ruimte om van de zwaarst getroffenen de koopkracht te repareren.

Nee, ik ontken niet dat er mindere tijden aankomen. De economie zal een aantal kwartalen stagneren en de armoede zal toenemen. Maar Nederland gaat deze mindere periode in met een sterke economie en voldoende geld om de ergste pijn te verzachten.

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/economie/1449063/nederland-verschijnt-sterk-aan-de-start-van-de-nieuwe-recessie-jsi2caePc8ob