Gevaarlijk ijs, zzp’ers en teveel geld voor onderwijs

FD-columns in week 7

Gevaarlijk ijs

Bent u ze ook tegengekomen tijdens het schaatsweekend? Die van overheidswege geplaatste lichtborden met waarschuwingen? GEVAARLIJK IJS! knipperen de borden vlak bij een goede opstapplek. GA TERUG!

De borden staan voor alles wat mis is in Nederland. Er is blijkbaar een bestuurslaag die zichzelf ongevraagd verantwoordelijk heeft gemaakt voor het beoordelen van het ijs. Uiteraard zal zo’n overheidsorgaan nooit het sein veilig geven, want natuurijs is altijd een beetje gevaarlijk. Dat maakt het juist zo leuk: er wordt een beroep gedaan op je eigen oplettendheid en inschattingsvermogen. De borden ontkennen dat wij initiatiefrijke, volwassen burgers zijn.

Ze ontkennen ook dat we verschillend zijn. Wat voor de onervaren krabbelaar gevaarlijk is, is voor de goed voorbereide hardrijder juist een prachtig avontuur. Maar voor de overheid geldt de kleinste gemene deler en moet iedereen van het ijs af. Want je weet maar nooit.

Gelukkig trekken we ons niets aan van de borden. Natuurijs is ons laatste vrijplaats. Maar het geeft te denken dat de overheid van avontuurlijke, eigengereide burgers een laf volkje van bange binnenzitters wil te maken.

FD

Hobbymatige zzp’ers

Economen die gerechtelijke uitspraken interpreteren, het is bijna net zo erg als juristen die een economisch model proberen te begrijpen. Ieder z’n vak.

Maar ik trapte er toch weer in en besteedde een dagdeel aan het bestuderen van de Deliveroo-uitspraak van gisteren. De maaltijdbezorgers zijn geen zzp’ers, zoals Deliveroo betoogt, maar werknemers die een arbeidscontract verdienen, bepaalde de rechter.

Ik verbaasde me weer over de futiliteiten die dit essentiële verschil blijkbaar bepalen. Bezorgers kunnen zich laten vervangen, maar mag dat ook permanent? Voor veel bezorgers is het werk ‘hobbymatig’, kunnen ze dan ondernemer zijn? Ze moeten zelf hun fiets betalen, maar iedereen heeft toch al een fiets? Ze mogen hun eigen tassen gebruiken, maar zijn die tassen van Deliveroo niet verdacht goedkoop?

Wat kan het schelen, zult u denken. Maar de antwoorden op dit soort vragen zijn blijkbaar juridisch doorslaggevend. Voor deze econoom laat het vooral zien dat het huidige onderscheid tussen zzp’er en werknemer op de schop moet. Maak een systeem dat uit gaat van werkenden, ongeacht hun rechtspositie. Maar wat weet ik er nou van.

FD

Te veel geld naar scholen

Het kabinet trekt €8,5 mrd uit voor het onderwijs, om de komende twee jaar de corona-achterstanden in te lopen. Zo wil minister Slob alle vereenzaamde VWO-ers, stageloze MBO’ers en ontleesde basisscholers weer op gang helpen.

Klinkt goed, toch? Aan onderwijs kun je nooit genoeg uitgeven. Maar schieten we met €8,5 mrd misschien niet door? Het is een bedrag waar men vroeger in Den Haag een hele kabinetsformatie over kon soebatten. Ter vergelijking: de totale jaarbegroting van Onderwijs en Wetenschappen bedraagt €40 mrd.

Grote vraag is of het onderwijs zo’n kolossaal bedrag wel kan absorberen. Lesgeven is mensenwerk en er is al een groot tekort aan leerkrachten. Of beter gezegd: er is een tekort aan leerkracht-uren. Want meer dan de helft van de docenten werkt in deeltijd en veel daarvan niet meer dan een halve week.

Daar zit misschien ook de oplossing. Gebruik een paar van de miljarden voor een dikke doorwerkbonus: wie de komende twee jaar meer uren voor de klas wil staan, krijgt daar tijdelijk een vorstelijke beloning voor. In 2017 vroeg de Kamer daar al om in een motie. Dit is de kans om het te regelen.

FD