FD-columns week 4: Hervormen zonder economen, stapelgekke rellers en weer een Rampjaar

Kijk mam, zonder economen!

Gebruik de deelknoppen op FD.nl om dit artikel te delen via De markt zorgde snel voor vaccins, de overheid organiseerde het trage prikken. De markt regelde kinderopvang in elke gemeente, de overheid ging over de toeslagen. Desondanks gaan we de komende verkiezingen afrekenen met de markt en een halt toeroepen aan de vervloekte marktwerking. De overheid moet terug aan het roer!

CDA-leider Hoekstra sprak zich zaterdag uit tegen onze ‘winner takes all-economie’. De VVD wil ‘minder marktwerking’. De PvdA zegt: ‘minder markt’. Het hele politieke landschap helt over naar links: de markt is uit, de overheid in.

Wie gaan deze drastisch omslag van ons economisch model vorm geven? Juristen, politicologen en historici. Geen van de huidige partijen in de Tweede Kamer wordt geleid door een econoom. En op de lijsten komen ze ook slechts sporadisch voor.

Dat was vroeger wel anders. Economen speelden een belangrijke rol in het landsbestuur. Met Lieftink, Zijlstra, Den Uyl, Duisenberg en De Gaay Fortman. Later: Lubbers en Ruding, Kok, Zalm en Wijers. Het waren zeker niet de slechtste jaren. Maar experts zijn uit, dus nu gaan we de economie verbouwen zonder economen. Het is amateur hour in Den haag.

FD

Stapelgek

Er was niet naar ze geluisterd. Ze voelden zich niet gehoord. Over de coronaregels mochten ze niet meepraten. Die werden van bovenaf opgelegd. En of die corona wel echt bestond had trouwens ook nooit iemand rustig met ze besproken.

Gemarginaliseerd voelden ze zich, al zouden ze dat woord zelf natuurlijk nooit gebruiken. Door de maatschappij gedwongen om telkens weer verkeerde levenskeuzes te maken. Niemand had uitgelegd dat je uiteindelijk toch zelf iets van je leven moet maken. Nooit was er tijd gemaakt om te vertellen dat een burger naast rechten ook plichten heeft. Ja, op school wel natuurlijk. En in de kerk en in de moskee. Misschien ook thuis aan de keukentafel. Maar ja, om dat te horen hadden ze hun oortjes even uit moeten doen.

Dus vind je het gek dat ze midden in een pandemie in grote groepen de straat op gaan? Dat ze hun onmacht vorm geven met stenen en vuurwerk? Vind je het gek dat ze winkels plunderen en journalisten aanvallen?

Ja, dat vinden we gek. Stapelgek. En wie het begripvol goedpraat is net zo gestoord.

FD

Falen: typisch Nederlands

Waarom vaccineert Nederland zo tergend langzaam? Waarom zijn er zo weinig ic-bedden? Waarom pakken we niet door?

Nee, dan vroeger. Toen hadden we nog die VOC-mentaliteit! We waren Jongens van De Witt die de halve wereld veroverden, om na thuiskomst polders droog te leggen en een meesterwerk te schilderen. Doortastend waren we. Besluitvaardig.

Wie nu zit mee te knikken: lees Rampjaar 1672, van Luc Panhysen. Daarin beschrijft hij de halfslachtigheid waarmee de bestuurlijke elite de Republiek voorbereidde op de oorlog met Frankrijk, Engeland en Münster.

De politiek aarzelt, weifelt en neemt halve besluiten. Die Haagse besluiten worden vervolgens ‘slap en traag’ omgezet in daden. ‘Tot mijn schrik een innerlijke droefheid doet het vaderland helemaal niets’, klaagt een van de hoofdpersonen. Versterking van de IJssellinie komt hopeloos langzaam op gang. In de zes Rijnforten zijn veel te weinig manschappen. De regering verliest alle overzicht en controle. Redeloos, radeloos en reddeloos.

Hoe het afliep? We wonnen! Op het nippertje. Maar onze Gouden Eeuw was wel voorbij.

FD