Behoefte aan een klein lichtpuntje? Hier is er een: de virusuitbraak begint al meer op een symmetrische schok te lijken. Dat maakt het voor Europese beleidsmakers iets makkelijker om de economische gevolgen te bestrijden.

Tijdens de eurocrisis waren het juist de verschillen tussen landen die de problemen veroorzaakten – vooral die tussen het noorden en het zuiden. Daardoor was het voor de Europese Centrale Bank buitengewoon moeilijk om het juiste beleid te bepalen. Pas toen Mario Draghi besloot zich vooral te richten op de noden van het zuiden, werd de crisis bezworen.

Dat moet nu beter kunnen. Symmetrische schokken opvangen, dat moet de ECB goed kunnen. Alle eurolanden zullen het er over eens zijn dat de centrale bank alles moet doen wat nodig is, want dit raakt ons allemaal.

Nu zult u misschien zeggen, in Frankfurt kunnen ze niets meer. De rente is negatief, het opkoopprogramma is uitgeput, dus de munitiekist is leeg. De ECB schiet op de coronacrisis met losse flodders.

Maar dat klopt niet helemaal. De ECB, of beter: het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB), dus inclusief de nationale centrale banken, kan nog wel degelijk wat doen. Namelijk: zorgen dat de lidstaten voldoende middelen hebben. Gezondheidszorg, steun voor bedrijven, ruime WW-regelingen, het gaat enorm veel geld kosten. Tel daarbij op dat door de onvermijdelijke recessie belastinginkomsten flink zullen dalen, en een nieuwe begrotingsnachtmerrie is geboren.

Het ESCB kan dat voorkomen, door obligaties op te kopen of, zoals oud-ECB’er Lex Hoogduin in NRC Handelsblad voorstelde, overheden te laten lenen bij hun nationale centrale bank. Dat laatste is pure monetaire financiering en verboden volgens het Europese Verdrag, maar nood breekt wet, stelt Hoogduin.

Als u dat te ver vindt gaan: De ECB heeft nog een instrument op de plank liggen: Outright Monetary Transactions (OMT). Bedacht tijdens de eurocrisis, maar nog nooit ingezet. De ECB koopt dan gericht staatsobligaties op van een bepaald land, in ruil voor afspraken over structurele economische hervorming. Die afspraken maakt een lidstaat met de Europese Commissie. Dus Europese politici kunnen gezamenlijk besluiten om die niet al te afschrikwekkend te maken.

Natuurlijk zal het ene land eerder OMT nodig hebben dan het andere. De uitgangsposities zijn verschillend en het virus treft niet elke economie even hard. Italië zal vast de eerste zijn die aanklopt. En daarna wellicht Spanje. Maar het virus doet niet aan nationaliteit, dus iedereen kan aan de beurt komen. Dat besef zet hopelijk aan tot meer saamhorigheid dan tijdens de eurocrisis.