De Elite

Toen de presentator van Zomergasten het even leek op te nemen voor de demonstrerende Turkse Nederlanders die een verslaggever het werk onmogelijk maakten, reageerde Mark Rutte fel. Hij zei: ‘Wat je nu doet, is precies wat de elite in Nederland te vaak doet, zeggen: “Ach het valt wel mee. Is het nu zo erg?”’

De elite was weer eens de schuldige. De elite had het weer eens voor de rest van ons verpest. Wie deze elite precies is? Niemand die het weet, en dat maakt de term zo bruikbaar voor politici en opiniemakers die een schuldige zoeken buiten zichzelf. De elite heeft het gedaan, niet ik. Het is de plaksnor waarmee bestuurlijk en opiniërend Nederland zich probeert te vermommen als Gewone Man.

Want wie klaagt over de elite, klaagt meestal over zichzelf. Een academisch opgeleide historicus, met een carrière bij levensmiddelenconcern Unilever, die kantoor houdt in het torentje van het Haagse Binnenhof, ja, zo iemand is heus lid van de Nederlandse elite.

Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor Thierry Baudet en Jort Kelder die deze zomer de ‘deftige elite’ van Nederland aanklaagden in NRC Handelsblad. De een is een goedverdienende tv-maker die graag tegen de Nederlandse adel aanschurkt, de ander noemt zichzelf de belangrijkste intellectueel van Nederland en laat zich het liefst fotograferen, liggend op zijn zwartgelakte vleugel. Ja heren, u bent de elite.

Ikzelf hoor daar denk ik ook bij, al voelt het niet zo. Maar u ook. Als lezer van deze roze pagina’s kwalificeert u zich waarschijnlijk als lid van de elite. De top van politiek Nederland is het in elk geval, de meeste parlementariërs ook. Als Geert Wilders zegt dat ‘gewone hardwerkende burgers moeten kiezen tegen de elite in’, heeft hij het dan niet over zichzelf? Fractiemedewerker, gedogende regeringspartner, langst zittende parlementariër, dat lijkt me toch een typisch elitaire carrière.

Laten we daarom een afspraak maken. Iedereen die in de komende verkiezingscampagne ‘de elite’ ergens de schuld van geeft, zonder precies te vertellen wie hij of zij precies met de elite bedoelt, en wat ze precies verkeerd heeft gedaan, moet voor straf een maandsalaris overmaken aan de Cliniclowns. Want iedereen die we via de media zullen horen in de debatten, talkshows en andere keuvelprogramma’s, is zelf onderdeel van de elite. Je kunt je als politicus niet verstoppen achter jezelf.

Dat wist premier Rutte afgelopen zondag in de avondvullende tv-uitzending natuurlijk ook wel. Daarom zei hij later, toen hij weer de elite de schuld gaf, in een tussenzinnetje: ‘Daar horen jij en ik natuurlijk ook bij.’ Waarmee al zijn afkeer van de elite plotseling veranderde in zelfkritiek en Rutte bewees wat hij als historicus natuurlijk al lang wist: domme generalisaties bijten zichzelf uiteindelijk altijd in de staart.

 

(FD)