Zinloos rekeningrijden

Het huidige kabinet heeft het onderwerp nog taboe verklaard, maar in een volgend regeerakkoord zal het er toch echt van moeten komen: rekeningrijden voor alle automobilisten in Nederland. Elke gereden kilometer gaat dan een prijs krijgen die mogelijk afhankelijk is van het type auto waarin u rijdt. Onder het mom van: hoe viezer de auto, des te duurder de kilometer.

Dat is het advies van waarmee de Mobiliteitsalliantie – een bonte verzameling van organisaties, van RAI en ANWB tot Rover en de Fietsersbond – woensdag naar buiten komt. ‘We zijn unaniem’, zei RAI-voorzitter Steven van Eijck in de Telegraaf. ‘Het volgende kabinet moet met spijkers met koppen slaan.’

Vervoerseconomen trokken bijna de champagne open. Al decennia pleiten zij voor het prijsmechanisme om de schaarse wegcapaciteit te benutten. Dat Nederland ‘s ochtends en ‘s avonds vast staat, komt doordat de schaarste geen prijs heeft. Weggebruik is gratis en gratis leidt altijd tot overconsumptie en tekorten.

Maar de kurk kan op de fles blijven, want de Mobiliteitsalliantie lijkt helemaal niet van plan om de schaarse wegcapaciteit beter te verdelen. Van Eijck vindt dat rekeningrijden niet als spitsheffing mag worden gebruikt, want: ‘Daarmee zou je veel reizigers en bedrijven treffen die buiten hun schuld dan de weg op moeten.’

‘Als we de logica van de alliantie volgen, dan moet ook de dalurenkaart van de NS worden afgeschaft’

Hij wil dus wel een prijs, maar niet het bijbehorende mechanisme. De kilometerheffing zal niet variabel zijn naar plaats en tijd. Een ritje van Den Haag naar Amsterdam in de ochtendspits wordt net zo duur als een reis van Groningen naar Delfzijl midden in de nacht.

Daarmee gooit Van Eijck het belangrijkste voordeel van rekeningrijden uit het raam. Het wordt op deze manier niets meer dan een simpele inkomstenbron voor de overheid. Die is in de toekomst misschien ook nodig, want naarmate we meer elektrisch gaan rijden nemen de accijnsinkomsten af. Maar de echte bonus van zo’n nieuwe heffing is dat je er de files uiterst effectief mee kunt bestrijden. En nee, dat is niet zielig voor mensen die in de spits ‘moeten’ rijden. Zij betalen nu ook al, met hun kostbare wachttijd in de file. Een spitsheffing biedt ze juist de kans om die wachttijd af te kopen.

Als we de logica van de alliantie volgen, dan moet ook de dalurenkaart van de NS worden afgeschaft, want die maakt rijden in de spits relatief duur. En parkeren overdag moet net zo duur worden als ’s nachts. Trouwens: waarom moet je wel voor parkeren betalen op een gracht in Amsterdam, maar niet op een landweggetje bij Dwingeloo? Zo treffen we mensen die buiten hun schuld in de hoofdstad moeten zijn. Schande!

(Verscheen eerder in FD)