Vrijheid van meninkjes

Daar gaan we weer. De tweede lockdown is een feit. Wederom in de variant ‘intelligent’ of ‘light’, want we gaan mensen niet opsluiten en geven vooral veel ‘dringend advies’. Maar het resultaat zal toch zijn dat de economie weer een harde klap krijgt.

Dat laatste is onvermijdelijk, want geen maatregelen nemen en de uitbraak nog verder uit de hand laten lopen, is nog desastreuzer voor de economie. Zoals DNB-president Klaas Knot het vandaag zei: ‘Er is geen afruil tussen economie en gezondheid.’

Ondertussen snapt men in het buitenland niet hoe in het netjes aangeharkte Nederland de epidemie zo uit de hand kon lopen. De hier wonende Britse schrijver Ben Coates noemt ons land ‘Het nieuwe Brazilië’, vanwege de hoge besmettingscijfers gecombineerd met een incoherente reactie van de overheid en een koppige bevolking. Zijn plan om een boek te schrijven over hoe goed alles in Nederland geregeld is, heeft Coates in de ijskast gezet.

Het is om je rot te schamen. Hoe komt het dat Nederland bij de slechtst presterende landen is gaan behoren? Wat ging er de afgelopen maanden mis? Was het de talmende overheid, de liberale premier die het volk niets wil opleggen of toch gewoon de gebrekkige test- en opsporingscapaciteit bij de GGD? Hadden we toch de jongeren binnen moeten houden, of in elk geval in het eigen land? Of waren het ook de 25-plussers die in de zomermaanden even helemaal niet aan de coronaregels wilden denken? Hadden we toch veel meer thuis moeten werken, het café moeten mijden en verjaardagsfeestjes alleen met het eigen gezin moeten vieren?

Misschien was het een combinatie van alles. Ik weet het natuurlijk ook niet, maar als ik een lekenmening mag geven: de onderliggende reden is dat we allemaal veel te eigenwijs zijn geweest. En eigenlijk nog steeds zijn. Iedereen koestert zijn of haar persoonlijke visie op de epidemie en de bestrijding ervan. We praten continu over de subtiele keuze tussen meer maatregelen en minder economische schade, terwijl het verband tussen die twee zaken helemaal niet eenduidig is. Praatjesmakers zonder kennis van zaken krijgen ruim baan om hun lachwekkende analyses over het virus en het beleid te delen. Want in ons land geldt de vrijheid van onbeduidende meninkjes uiten, als het hoogste recht. Ook als daarmee verwarring wordt gezaaid en onveilig gedrag wordt aangemoedigd.

En misschien wilde de overheid het eigenlijk wel te goed doen. Men zocht steeds naar het minst schadelijke, maar toch net nog effectieve beleid; de optimale reactie die het aangeharkte Nederlandse tuintje niet te veel zou verstoren. Terwijl eigenlijk de botte bijl nodig was.

(FD)