Het kan in theorie wel, maar het is te duur, niet goed voor de natuur en er zijn op die plek al windmolenparken gepland. Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat was snel klaar met het opnieuw populaire idee van een luchthaven op de Noordzee. Op verzoek van de Tweede Kamer liet zij een quickscan uitvoeren naar de haalbaarheid van Schiphol op zee, op basis van oude onderzoeken en een aantal gesprekken met experts. De conclusie heb ik samengevat in de eerste zin van deze alinea.
Terwijl het op papier toch zo’n aardige oplossing lijkt. Schiphol is vol, maar de Noordzee is leeg. Tussen de golven wonen geen lastige burgers die klagen over geluidsoverlast en luchtvervuiling. Bovendien kan het huidige Schipholterrein na de verplaatsing worden omgetoverd in een nieuwe woon- en werkstad aan de rand van Amsterdam. Met de opbrengst van de bouwgrond kan een deel van de aanleg van het eiland worden gefinancierd.
Maar dat is volgens de quickscan allemaal veel te optimistisch gedacht. De bezwaren zijn vooral van technische, planologische en economische aard. Ik zal ze hier niet in detail bespreken want ik wil het graag hebben over een andere reden om Schiphol niet te verplaatsen: we moeten vliegen niet faciliteren, maar juist tegenwerken. Vervoer per vliegtuig kost schofterig veel brandstof en zorgt voor asociaal veel CO2-uitstoot. Voor langere afstanden is er nauwelijks een alternatief, maar korte reizen moeten we gewoon niet meer met het vliegtuig doen, maar met de trein. Zeker al die tussenlandingen in Europa, om het vliegtuig vol te krijgen, zijn niet meer van deze tijd.
Schiphol moet dus niet naar zee, Schiphol moet een treinstation worden. Het wordt een van de eindstations van een aan te leggen Europees netwerk van hogesnelheidstreinen dat intercontinentale reizigers van en naar een nieuw vliegveld in Noordwest-Frankrijk brengt. Want dat lijkt me de beste plek om samen met de Fransen, Duitsers, Belgen en – oké ze mogen meedoen – Britten, het nieuwe Europese mega-vliegveld voor intercontinentaal luchtverkeer te bouwen.
Ergens links van Lille en rechts van Calais, daar waar de akkerlanden doorlopen tot de horizon en de bevolkingsdichtheid gering is, daar bouwen we het nieuwe Aéroport d’Europe met minstens zes start- en landingsbanen en een enorm HSL-station dat de as vormt van een wiel met spaken naar de grote steden in Noordwest-Europa.
(klik op afbeelding voor groot)
Aéroport d’Europe vervangt straks een flink aantal van de grootste vliegvelden van Europa. De drie drukste luchthavens, Heathrow, Charles de Gaulle en Schiphol kunnen dicht. Nummer vier, Frankfurt Airport, ligt dichtbij genoeg om te sluiten, net als Flughafen Zürich (14). Uiteraard geldt dit ook voor Gatwick (9) en Orly (12). Het wat kleinere Brussels Airport (24) kan ook dicht.
Ons nieuwe Vliegveld Europa ligt hemelsbreed precies 188 kilometer van Gare du Nord in Parijs. Een beetje strak aangelegde HSL moet die afstand binnen drie kwartier kunnen afleggen. De taxi van Charles de Gaulle naar Parijs doet er vaak langer over. Naar Victoria Station in Londen is maar een paar kilometer verder, al zal de route via de Kanaaltunnel wellicht iets meer tijd kosten. Bij Brussel-Centraal ben je per snelle trein misschien zelfs al in een half uur.
Amsterdam CS ligt met 275 kilometer iets verder weg en over het Nederlandse HSL-spoor wordt wat minder snel gereden. Een reistijd van pakweg anderhalf uur zou toch moeten kunnen. Het Hauptbahnhof van Frankfurt (463 kilometer hemelsbreed) en Zürich (582 kilometer) liggen nog wat verder. Maar dan kan de HSL tenminste ook echt vaart maken.
Ach, zult u denken, wat weet een econoom nou van luchtvaart en planologie? En daar heeft u natuurlijk een punt. Ongetwijfeld denk ik er veel te makkelijk over en zie ik allerlei praktische bewaren over het hoofd. Maar misschien kan de minister er een quickscan op loslaten? Gewoon wat onderzoekjes bij elkaar vegen en praten met een handvol experts, dat moet toch kunnen? Alvast bedankt voor de moeite.