(Verscheen ook hier)

De kerstbonus is binnen. Daags na de verkiezingen maakte de nieuwe Griekse regering onder leiding van Syriza, bekend dat alle arme gepensioneerden toch weer een kerstbonus krijgen, ter waarde van een maandsalaris. Die gratificatie was in 2012 geschrapt, maar Syriza had voor de verkiezingen al belooft om hem weer in te voeren.

Precies 1.162.920 Grieken gaan van de bonus profiteren, zo rekende Syriza al in december uit toen men terugkeer van de kerstbonus aan de kiezer beloofde. Belofte maakt schuld, en dus is de Griekse schatkist weer een half miljard euro leger.

De start van de nieuwe Griekse regering deze week, was allerminst saai. Ambtenaren mogen terugkeren op hun wegbezuinigde werkplekken, privatiseringsoperaties werden stopgezet en het minimumloon gaat zo snel mogelijk omhoog. Nog voordat er een woord is gewisseld met Brussel of het IMF, schuift de nieuwe Griekse regering eerder gemaakte afspraken opzij. Noem het doortastend. Of noem het domme confrontatiepolitiek.

Tenzij Syriza als geheime agenda heeft om zo snel mogelijk de eurozone en de Europese Unie te verlaten, hou ik het op de laatste kwalificatie. Binnenkort moeten de Grieken weer met de pet in de hand naar Europa om nieuwe financiering te vragen. Schofferen van je geldschieter is de snelste weg naar faillissement.

Maar genoeg gemopperd. Wat moet Syriza dan wel doen? Ze moeten op zoek gaan naar geld in het eigen land. Op jacht naar belastingontduikers, zwartwerkers en corrupte ambtenaren. Daar zit het geld.

Syriza ziet dat overigens zelf ook. Volgens het verkiezingsprogramma van de partij bestaat een deel van de financiële dekking voor de kerstbonussen en teruggehaalde ambtenaren, uit de opbrengsten van een frontale aanval op belastingontduiking door de Griekse oligarchen. Bestrijding van corruptie wordt met zoveel woorden niet genoemd, maar daar begint de strijd tegen belastingontduiking; zonder eerlijke ambtenaren, geen belastinginkomsten.

Corruptiebestrijding heeft nog een lange weg te gaan in Griekenland. De internationale waakhond Transparency International (TI) ondervraagt jaarlijks experts, analisten en ondernemers over de waarneembare corruptie in 175 landen. Griekenland staat in deze lijst op plaats 69, ex aequo met Italië, Bulgarije en Roemenië en achter landen als Cuba, Turkije en Ghana. Behalve Italië moet Griekenland alle andere eurolanden ver voor laten gaan.

Ook op gebied van het bestrijden van corruptie bungelt Griekenland onderaan. De Wereldbank doet hier regelmatig onderzoek naar, en scoort de corruptiebestrijding op een schaal van -2,5 tot +2,5. Griekenland scoort -0,11. Dat is de laagste score van alle eurolanden.

Hier is winst te behalen voor Syriza. Winst in harde euro’s. Minder corruptie betekent niet alleen meer belastinginkomsten, maar ook meer economische groei. In het verleden gingen economen er van uit dat corruptie mogelijk een positief effect op slecht werkende economieën kon hebben. Omkoping zou de smeerolie van de overheid zijn, waardoor bedrijven verlammende bureaucratie zouden kunnen ontlopen.

Maar inmiddels snappen economen dat dat een naïeve voorstelling van zaken is. Corruptie vertraagt bureaucratische processen juist. Of, zoals een Indiase ambtenaar het aan een onderzoeker uitlegde: Ik kan een vergunning niet sneller verstrekken. Maar ik kan ‘m wel een eeuwigheid vertragen. Corruptie verlamt de economie.

Bovendien is het buitengewoon inefficiënt. Niet de beste ondernemer met het beste product trekt de markt naar zich toe, maar die met de beste connecties en de minste scrupules. Werknemers komen niet op de plek terecht waar ze de beste bijdragen aan economische groei kunnen leveren, maar worden geselecteerd op basis van de diepte van hun zakken.

Volgens cijfers van de Wereldbank is de corruptiebestrijding in Griekenland er sinds 2003 alleen maar op achteruit gegaan. Hetzelfde geldt voor de effectiviteit van de overheid en voor de kwaliteit van de regelgeving van diezelfde overheid. Optimistisch gesteld: het geld ligt op straat voor ministers van Syriza. Pak corruptie aan, maak de regelgeving en handhaving beter en zorg zo voor meer overheidsinkomsten en nieuwe economische groei.

Pas daarna – en geen dag eerder – is het moment om kerstbonussen uit te delen aan alle Griekse burger.