Frits Bolkestein bepleitte het al in 2004. Frans Weekers probeerde het in 2012. Eric Wiebes deed in 2015 een poging. Allemaal wilden ze het lage btw-tarief verhogen, of soms zelfs afschaffen. En allemaal faalden ze jammerlijk.
De laatste keer, in 2015, leidde Wiebes’ proefballonnetje zelfs tot een ware opstand van het maatschappelijk middenveld. Onder de slogan ‘Zeg nee tegen meer btw’ — met bijbehorende website en de onvermijdelijke petitie — streed een bonte lappendeken van belangengroepen tegen afschaffing van het 6%-tarief. De ANWB was tegen. VNO-NCW natuurlijk ook. De Bovag, Hiswa en ANVR vonden het een buitengewoon slecht idee. Net als Horeca Nederland, Schiphol, de Nederlandse Schoenmakers Vereniging, Dibevo (brancheorganisatie van huisdierenspecialisten) en vele, vele andere. Allemaal lobbygroepen met hun eigen directeurtjes en voorzittertjes die o zo blij waren met deze kans om eens lekker vol op het orgel te gaan voor hun achterban.
‘Barman die Irish Coffee bereidt moet voor de koffie met slagroom 6% btw rekenen, maar voor de whisky 21%’
Ze wapperden met rapporten waaruit zou blijken dat er tienduizenden banen en honderden miljoenen aan omzet op de tocht stonden. Op de radio waren spotjes te horen waarin ondernemers (bloemisten, hoteliers, schilders) hun nood klaagden. De btw-verhoging was ‘een dolksteek in de rug’. Met een beetje pech gaan we het allemaal weer horen en lezen, de komende tijd. De vier formerende partijen zouden overwegen om het lage btw-tarief iets te verhogen, naar 8%, zo lekte maandag uit. De opbrengst zou gebruikt worden voor lagere belasting op arbeid.
Wat ANWB, Bovag, Dibevo en al die andere clubs de komende dagen ook beweren, verhoging van het lage btw-tarief is een prima idee. Het lage tarief is een kostbare, verborgen subsidie zonder duidelijk doel, die de markt verstoort. Jaren geleden toonde het Centraal Planbureau al aan dat rijke consumenten er meer van profiteren dan arme. Bovendien: inkomenspolitiek kun je veel efficiënter via de inkomstenbelasting voeren dan via de btw.
In veel gevallen is het onderscheid tussen hoog en laag tarief ook helemaal niet uit te leggen. Waarom vallen kleurboeken, gedroogde bloemen en schoonmaakdiensten binnenshuis onder het lage tarief, maar plakboeken, geverfde bloemen en het schoonmaken van de buitenboel onder het hoge tarief? Waarom valt reparatie van een e-bike onder 6%, maar van een brommer onder het 21%-tarief? Niemand die het weet. Zeker niet de barman die een Irish Coffee bereidt, en voor de koffie met slagroom 6% btw moet rekenen, maar voor de scheut whisky erin 21%. Over administratieve rompslomp gesproken.
De enige reden dat we nog een laag tarief hebben is omdat politici bang zijn voor de belangengroepen die hun impliciete subsidie niet kwijt willen. Stap over die angst heen en verhoog het lage tarief niet alleen, maar schaf het meteen helemaal af. Voer dan een uniform btw-tarief in van — bijvoorbeeld — 16%. Voor plakboeken én voor kleurboeken.
(verscheen eerder in FD)