Niet veel toeristen weten het, maar Parijs heeft een beroemde echoput. Hij staat aan de Rue André Pascal, net binnen de Boulevard Périphérique, aan de westkant van de stad. De echoput heeft de vorm van een kantoorgebouw. Het is een gebouw vol economen.

Iedere twee jaar bezoeken deze economen Nederland. Ze spreken dan met ambtenaren, toezichthouders en andere experts — soms zelfs met een journalist — en luisteren naar de economische zorgen, problemen en mogelijke oplossingen. Het geeft de experts alle mogelijkheid om hun laatste frustraties over de economische politiek te ventileren, en dat doet men dan ook enthousiast.

Handig, zo’n denktank
De economen maken geduldig aantekeningen, keren terug naar Parijs en schrijven dan een boekje met de titel: OECD Economic Surveys: Netherlands.

Alle Nederlandse experts bladeren door het boekje en — warempel! — vinden hun eigen zorgen en stokpaardjes vrijwel letterlijk terug. De echoput heeft weer goed gefunctioneerd. In beleidsdiscussies zullen zij voortaan zeggen: ‘Dit zeg ik niet; het is de mening van de Organisatie voor Samenwerking en Ontwikkeling in Parijs.’ Handig, zo’n onafhankelijke denktank!

Goed, ik chargeer. De Oeso kan ook heus wel voor zichzelf denken. Maar veel van de adviezen die door de Oeso over Nederland worden uitgestort, vinden hun oorsprong toch echt in Den Haag, en niet in Parijs. Vooral beleid waarvan iedereen weet dat het eigenlijk nodig is, maar dat politiek niet opportuun is, wordt door de Nederlandse experts vaak via de Parijse echoput nogmaals ingebracht in de beleidsdiscussie.

Dus roepen de Oeso-economen Nederland al jaren op de arbeidsmarkt te hervormen, de hypotheekrenteaftrek (versneld) te verlagen, een vorm van rekeningrijden in te voeren en het lage btw-tarief af te schaffen, beleid waarvan we in Nederland ook wel inzien dat het moet, maar waar de politiek de vingers nog niet aan wil branden.

Zzp-discussie via de band
Deze week verscheen weer zo’n Economic Survey van Nederland. Naast de oude echo’s weerkaatst er ditmaal ook een nieuw thema via Parijs terug naar Nederland: de zzp-discussie. De snelle opkomst van de ‘self-employed’ is een opvallende ontwikkeling, schrijft de Oeso, die het systeem van sociale verzekeringen in Nederland zou kunnen ondermijnen. Zzp’ers verzekeren zich vaak niet tegen arbeidsongeschiktheid, krijgen een forse belastingkorting en kunnen zo zorgen voor oneerlijke concurrentie.

Daarom, zo adviseert de Oeso, moet de zelfstandigenaftrek worden heroverwogen. Ook zou de overheid beter moeten kijken of zzp’ers wel echte ondernemers zijn, en de relatie met de opdrachtgever niet lijkt op die van een afhankelijke werknemer. Dit zonder te grote administratieve lasten te veroorzaken, natuurlijk.

Het is net alsof je de ambtenaren van Sociale Zaken en de experts van het CPB en de vakbonden hoort praten. De Parijse echoput doet zijn werk weer perfect. Nu is daar op zich niets op tegen, mits de Oeso-economen de echo ook met een degelijke analyse ondersteunen.

Maar daar gaat het dit jaar mis. De cijfers die de Oeso zelf in het rapport publiceert, geven helemaal niet de indruk van een door een belastingvoordeeltje opgeblazen Nederlands zzp-ballon. Integendeel.

Minder zzp’ers dan in Italië
Kijk maar naar de cijfers over het aantal Nederlandse zzp’ers als percentage van de totale werkgelegenheid. Dat staat volgens de Oeso in Nederland op zo’n 15%. Dat is ongeveer net zoveel als in het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Portugal. Nederland zit boven Duitsland en Frankrijk, maar onder Polen en Italië. De 15% is net wat hoger dan het gemiddelde in Europa. De groei van het aantal zzp’ers is misschien hoog, het niveau is niet uitzonderlijk.

Als het gaat om de fiscale steun die zzp’ers in krijgen, zit Nederland zelfs relatief laag. Als percentage van het gemiddelde loon, krijgen Nederlandse zzp’ers 18% belastingvoordeel. Dat is meer dan een Britse of Poolse zzp’er krijgt, maar een stuk minder dan een uit België, Duitsland, Italië of Frankrijk. In dat laatste land bedraagt het voordeel zelfs 34%, stelt de Oeso.

Als de economen Parijs nooit uit waren gegaan, niet naar Nederlandse experts hadden geluisterd en alleen op basis dan deze cijfers hun analyse hadden geschreven, dan waren de zzp-paragrafen een stuk minder paniekerig geweest.