Onkruid

(verscheen op 12 jan. in FD)

Werkgevers en werknemers voeren op hoog niveau overleg over het grote probleem van onze tijd: de zzp’er. Dit onkruid van de arbeidsmarkt dreigt alles wat sociale partners hebben opgebouwd, te overwoekeren en te verstikken.

De zzp’er is een gluiperd die zich op het ene moment gedraagt als ondernemer, het andere als werknemer; net wat hem het beste uitkomt. Hij wil geen WW- of WIA-premie betalen maar eist wel een dikke zelfstandigenaftrek. Hij ontduikt cao-afspraken, maar wil wel meeprofiteren van sectorale opleidingsgelden. De ene hand houdt hij op bij de Belastingdienst, met de andere bestuurt hij zijn zwaar gesubsidieerde Mitsubishi Outlander. Zzp’ers zijn stuk voor stuk profiteurs die de solidariteit in ons mooie landje ondermijnen.

Alsof dat nog niet erg genoeg is houden ze ook nog het kabinet in gijzeling. Bij de VVD presenteert de zzp’er zich als een keiharde ondernemer die prima voor zichzelf kan zorgen, om een paar deuren verder bij de PvdA de onderdrukte loonslaaf zonder sociale rechten uit te hangen. De Babylonische spraakverwarring die vervolgens ontstaat binnen de coalitie leidt tot totale beleidslethargie bij de coalitie. De zzp’er ziet het lachend aan.

Maar er is hoop voor Nederland. Deze krant schreef zaterdag over een slimmigheidje van Sybrand Buma. De CDA-leider wil tegelijkertijd de zelfstandigenaftrek én de loondoorbetaling bij ziekte voor werkgevers aanpakken. Een streep door de zelfstandigenaftrek is goed nieuws voor werknemers, die dan niet meer worden beconcurreerd door de cao-ondermijnende zzp’ers. Een streep door de loondoorbetaling is fijn voor werkgevers, omdat de arbeidskosten dalen.

Zet vervolgens de werknemers en werkgevers in een vergaderzaal van de Sociaal Economische Raad (nodig vooral geen zzp’ers uit, of hoogstens een enkele), en voor je het weet is er een akkoord. Dan kan het grote wieden van het onkruid beginnen.

Prachtig! Vooral omdat met zo’n simpele uitruil van belangen kan worden voorkomen dat de SER langdurig moet piekeren over de toekomst van de Nederlandse arbeidsmarkt, over hervorming van de sociale zekerheid, of over een modern arbeidscontract. In 2010, toen de SER zich in een rapport boog over de zzp’er, was de Raad immers al tot de conclusie gekomen dat er absoluut geen aanleiding was voor een fundamentele herziening van de arbeidsverhoudingen, de belastingen of het sociale stelsel. Je kon de opluchting horen in de polder, toen men die zin neerpende.

Laat het voor iedereen duidelijk zijn: de opkomst van de zzp’er is geen teken dat de instituties van de arbeidsmarkt modernisering behoeven. Welnee! Alles kan gewoon bij het oude blijven. Als we  de zelfstandigenaftrek schrappen en misschien nog een paar verplichte verzekeringen toevoegen, verdort het onkruid vanzelf en ligt het poldertuintje er snel weer keurig bij.