Waar ga je heen als je een vraag hebt over je zieke kind? Naar de kinderarts natuurlijk! En naar wie ga je toe als je een vraag hebt over het effect van prijzen op de consumptie van huishoudens? Ook naar de kinderarts!

Want kinderartsen snappen precies hoe het werkt met prijs en vraag: als iets duurder wordt, dan koop je er minder van. Daarom is kinderarts Koen Joosten van het Erasmus MC ook zo boos over de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9%. Staand voor een frisse groentekraam stelde hij op RTL Nieuws: ‘Dit ontmoedigt mensen om groente en fruit te eten.’

Geen misverstand, Joosten heeft mijn sympathie. De arts roept ons al jaren op om meer groente en fruit te eten, omdat we er bijna allemaal te weinig van consumeren. Een mooie strijd, en ik beloof vanavond extra broccoli op te scheppen.

Maar de angst dat het hogere btw-tarief mensen zal wegjagen van de groentekraam is mijns inziens ongegrond. Want waar moeten ze heen? Naar de kaaskraam ernaast? Daar gaat de btw op een pondje jong belegen ook omhoog. Naar de snoepkraam aan de overkant? Nee, want daar stijgen de prijzen ook met 2,8 procentpunt. Terzijde: ja, de btw-verhoging levert geen 3 procentpunt, maar 2,8 procentpunt hogere prijzen op – als de verhogingen al geheel worden doorberekend.

Alle voeding wordt duurder, ook het ongezonde eten. Een rekenvoorbeeld. Bij een grote Nederlandse supermarkt betaal je voor een Elstar zo’n 20 cent. Na de btw-verhoging wordt dat 0,56 cent meer. Laten we de appels nu liggen, en krijgen onze kinderen voortaan een zakje paprikachips als snack? Nou nee, zo’n ‘uitdeelzakje’ zakje kost €3,09 per 15 stuks, dus ook zo’n 20 cent per stuk. Ieder zakje wordt straks dus ook ruim een halve cent duurder. Er is geen reden om een appel te substitueren voor een zakje chips.

In theorie zou je de appel wel kunnen inruilen voor een product met 21% btw, dat niet in prijs stijgt. Een fles jenever, bijvoorbeeld, een koffiezetapparaat, of een nieuwe auto. Maar het is niet te verwachten dat de prijs van groente en fruit invloed heeft op de consumptie van dergelijke zaken. In economentaal: de kruislingse prijselasticiteit is zo goed als nul.

We geven ook meer geld uit aan ongezond eten dan aan groente en fruit. Volgens het CBS besteedt een gemiddeld huishouden ongeveer 1,1% van het budget aan verse groente en vers fruit. Aan snoep, ijs, frisdrank en sap geven we 1,3% uit. Aan vlees zelfs 2,2%. Dus als er al een effect op consumptie is – wat ik sterk betwijfel – dan gaan wij ook minder ongezonde dingen eten en drinken. Is dat goed voor de gezondheid? Vraag het een arts.