Neelie Kroes en de Onwillige Pensioenfondsen

De onvermoeibare Neelie Kroes gaat voor Nederland op zoek naar innovatieve bedrijven. Zij is de ‘special envoy’ die Europese start ups naar de Nederlandse ‘StartupDelta’ moet trekken. Het gevecht om de techgiganten van de toekomst vindt plaats op mondiale schaal. Een recent artikel in Forbes noemt Nederland een van de zeven ‘start up hotspots’ van Europa. Volgens het blad zit ons land in ‘de voorhoede van de continentale digitale start up scene’.

Het internet is snel, de bevolking prima opgeleid, iedereen spreekt goed Engels — of is daar in elk geval zelf van overtuigd — , bij de Belastingdienst staat een speciale innovatiebox klaar en anders valt er wel wat leuks af te spreken over lage winstbelasting. Wonen is niet duur, je kunt fietsend naar je werk en ’s avonds verandert heel het land in een stampend dancefeest met ’s werelds beste DJ’s. Behalve dan in het Rijksmuseum, want daar kun je juist in alle stilte genieten van de mooiste Rembrandts.

Dat is een aardige pitch. Maar, beseft Kroes, voor groeiende bedrijven is geld nodig. Investeerders die van een start up een doorgroeier kunnen maken. Maandag vertelde ze waar ze dat geld denkt te vinden: ‘Pensioenfondsen zouden in fondsen moeten beleggen voor durfkapitaal’.

Déjà vu. In september 2013, bijvoorbeeld, toen minister Henk Kamp de Nederlandse Investeringsinstelling in het leven riep. Die instelling zou Nederlands pensioengeld naar het bedrijfsleven moeten leiden. In dezelfde maand presenteerde Jan Hommen het Stimuleringsfonds Ondernemend Oranje Kapitaal, dat geld van (institutionele) beleggers in Nederlandse bedrijven zou investeren. Begin 2014 richtten een aantal grote financiële partijen, waaronder Robeco, Euronext en een aantal banken, het NL Ondernemersfonds op. Dit fonds zou pensioengeld omzetten in leningen voor het Nederlandse MKB.

Maar, zo blijkt ruim een jaar later, de Nederlandse pensioenfondsen laten zich zeer moeilijk verleiden. De nieuwe investeringsfondsen bestaan nog en weten ook wel wat geld aan te trekken — dat is het goede nieuws — maar dat is niet omdat de pensioenfondsen vol enthousiasme hun nieuwe rol als financier van het Nederlandse mkb hebben opgepakt. Integendeel, het gaat allemaal veel te traag.

Zo blijft Nederland het enige land ter wereld dat tegelijk rijk en arm is. Rijk, omdat we verdrinken in het spaargeld. Arm, omdat Nederlandse bedrijven niet bij dat geld kunnen komen. Het gaat naar staatsobligaties met negatief rendement, naar aandelen van grote buitenlandse bedrijven, of — via buitenlandse beleggers — naar start ups in China of de Silicon Valley. Maar het gaat niet naar ons eigen mkb.

Beste mevrouw Kroes, maak zo snel mogelijk een rondgang lang de pensioenfondsen. Wordt een keer goed kwaad, sla met de vuist op tafel en zorg dat ze ons geld eindelijk eens gaan inzetten voor onze economie.

(Column verscheen eerder in FD)