Voelt u het ook, die ongewone combinatie van minachting en paniek? Voelt u die diepe minachting voor de Britten die tijdens de brexit-onderhandelingen telkens weer het onderspit delven en aan de onderhandelingstafel al bij voorbaat de handdoek in de ring gooien? En voelt u tegelijkertijd die verlammende paniek, omdat de Britten juist alle kaarten in handen hebben en zich in de onderhandelingen dus keihard kunnen opstellen?
Minachting en paniek. Het lijkt een onwaarschijnlijke mix van emoties. Maar toch is dat precies wat wij, continentale Europeanen, op dit moment voelen – althans, volgens de belangrijkste voorstanders van een harde brexit, die zich deze week weer flink roeren in de Britse pers.
De opgestapte minister van buitenlandse zaken en opper-brexiteer Boris Johnson schreef een column in The Telegraph waarin hij de minachting-invalshoek voor zijn rekening neemt. Titel van het stuk: ‘De EU behandelt ons met onverholen minachting – we moeten stoppen met deze capitulatie van ons land.’
De Britten doen alles om het de EU naar de zin te maken, schrijft Johnson. ‘We hebben ingestemd met het vergaderschema van de EU, we hebben beloofd miljarden ponden aan belastinggeld over te maken, we hebben de rechten van EU-burgers beschermd, maar voor al deze generositeit krijgen we niets terug van de EU.’ Het is pure minachting, vindt Johnson. En daar komt nog de vernedering bij dat, om een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland te voorkomen, de Britten ‘tijdelijk’ in de Europese douane-unie moeten blijven, zodat het land niet kan beginnen met het afsluiten van al die uiterst rendabele vrijhandelsakkoorden met de rest van de wereld. ‘Dit is een catastrofe en het maakt ons brexit-project belachelijk’, dreint Johnson.
Volgens David Davis, mede-brexiteer en medewegloper uit het kabinet van May, ligt de zaak andersom: juist de EU is in volle paniekmodus. De titel van zijn artikel, dat in The Times verscheen, luidt daarom: ‘Het continent is in paniek over brexit; we moeten nu keihard onderhandelen.’ Vooral de Duitse industrie zou peentjes zweten bij het vooruitzicht van een harde brexit. Die angst moeten de Britten gebruiken door harde eisen op tafel te leggen.
Wie van de twee heeft gelijk? Bent u in paniek of voelt u minachting? Mijn gok: geen van beide. De waarheid is dat de meeste Europeanen er niet zo emotioneel instaan. Als er een emotie overheerst dan is dat het gevoel van ergernis. Ergernis over de Britten die niet kunnen kiezen. En vooral ergernis over types als Johnson en Davis, die de moeizame onderhandelingen misbruiken voor eigen politiek gewin.