Econoom Paul Tang wil lijsttrekker worden voor de PvdA bij de komende Europese verkiezingen. Hij voert campagne met een opvallend voorstel.
Behalve inflatie van maximaal 2% en een begrotingstekort minder dan 3%, zou er nog een streefpercentage in Europa moeten gelden: werkloosheid van minder dan 7%.
Europese politici moeten daar op mikken, en ook de Europese Centrale Bank zou de werkloosheid onder de 7% moeten houden, zo schreef de econoom vorige week op deze pagina.
Goed hoor, een econoom die bereid is het politieke handwerk te beoefenen. En ook mooi dat Tang geen campagne voert voor meer of juist minder Europa, maar strijdt voor een echt inhoudelijk beleidspunt. Wát Europa moet doen, is immers interessanter dan hoeveel Europa moet doen.
Tot zover mijn bijval voor — ik zeg het er maar bij — mijn oud-collega Tang. Moet de ECB een expliciet werkloosheidsdoel formuleren? Nee, dat lijkt me onnodig. En onzinnig. En onverstandig.
Onnodig, omdat de ECB zich nu ook al moet richten op werkgelegenheid. In Artikel 127 van het EU-verdrag staat dat de ECB ‘onverminderd het doel van prijsstabiliteit’ moet helpen om de doelstellingen van de EU te verwezenlijken. Die doelstellingen staan in Artikel 3. Een daarvan luidt: een economie die gericht is op volledige werkgelegenheid.
De ECB mag en moet nu dus al tegen werkloosheid strijden, mits de inflatie niet te hoog is. De volgorde is: eerst de inflatie bestrijden, dan de werkloosheid. Wat dus niet mag, is de inflatie ver laten oplopen, in de hoop dat tegelijkertijd de werkloosheid daalt. Maar wie wil dat?
Een exact streefpercentage voor de werkloosheid staat, anders dan voor inflatie, niet in de taakomschrijving van de centrale bank. Maar dat zou ook onzinnig zijn. Met een inflatieplafond van 2% stuurt de ECB de verwachtingen van burgers en bedrijven. Als iedereen 2% inflatie verwacht, blijven de looneisen en prijsverhogingen automatisch binnen de perken.
Van een expliciet werkloosheidsdoel gaat niet zo’n direct effect uit. Niemand krijgt een baan omdat de ECB 7% werkloosheid de limiet vindt.
Ten slotte is het onverstandig. Een centrale bank kan helemaal niet zoveel doen aan werkloosheidsbestrijding. Men kan de rente laag houden in de hoop dat bedrijven investeren en beurskoersen stijgen. Of staatsschuld opkopen zodat de overheid goedkoop kan lenen. Maar of de werkloosheid daardoor stijgt is nog maar de vraag. Zeker als de ECB zich tegelijkertijd moet richten op de hoge werkloosheid in Spanje en de lage werkloosheid in Duitsland. Dergelijk beleid kan ook zorgen voor nieuwe zeepbellen en vervolgens nieuwe financiële crises. Het zou niet voor het eerst zijn dat goede monetaire bedoelingen leiden tot een economische ramp.