Royal Dutch Shell koopt de Britse BG Group voor € 64 mrd en iedereen is enthousiast. Het bedrijf verwerft nieuwe oliebronnen en een koppositie op de markt voor vloeibaar aardgas. Shell-topman Ben van Beurden zelf spreekt over een dappere stap. En deze krant beschrijft bewonderend hoe Van Beurden de supertanker Shell snel en vakkundig bijstuurt.
Maar ik vind het een overname van niks. Supertanker Shell is geen graad van richting veranderd, maar ligt nog altijd op ramkoers met de toekomst. De overname van BG is een vlucht vooruit. Het is een verliesstrategie.
Shell koopt met BG Groep een voormalig staatsbedrijf. Het was Margaret Thatcher die British Gas in 1986 naar de beurs bracht. Zoveel mogelijk Britse burgers moesten aandelen kopen, want Thatcher geloofde in ‘popular capitalism’. De massa deelgenoot maken van de economie, dat was haar kruistocht, zei ze in een beroemde speech over privatisering. ‘We Conservatives are returning power to the people.’
Popular capitalism was Thatchers antwoord op het socialistische misverstand uit de periode van voor haar aantreden, dat de overheid sterker is dan de wetten van de economie.
Anno 2015 zitten we met een ander misverstand: het kapitalistische misverstand dat de markt sterker is dan de wetten van de natuur. Grondstoffen raken uitgeput, het klimaat warmt op. De markt is niet bij machte om de juiste prijzen — inclusief milieuschade — te genereren.
Thatchers ‘power to the people’ zouden we daarom in deze tijd moeten vertalen als ‘energie voor de mensheid’. Maar aan die kruistocht voor een duurzame energievoorziening doet Shell nadrukkelijk niet mee.
De koop van BG bewijst eens te meer dat het bedrijf blijft kiezen voor fossiele energie en voor CO2-uitstoot. Zonnecelfabrieken deed het energiebedrijf de afgelopen jaren van de hand, in windenergie wordt niet meer geïnvesteerd en zelfs een veelbelovende techniek om CO2 te neutraliseren met mineralen, werd verkocht. Als het niet door een pijp kan, is Shell niet geïnteresseerd.
Als het aan Van Beurden ligt worden al het gas en alle olie die bij Shell op de balans staan de komende decennia opgepompt en verbrand. Hij ziet blijkbaar geen toekomst waarbij we zoveel in duurzame energie investeren, dat de prijs ervan genoeg daalt om het besluit fossiele energie gewoon in de grond te laten zitten, op economische gronden kan worden genomen.
Denk je eens in wat een revolutie Van Beurden had kunnen ontketenen als hij zijn € 64 mrd in nieuwe energiebronnen had geïnvesteerd, in plaats van in een oud gasbedrijf. De Noordzee vol windmolens, Zuid-Spanje vol zonnecellen, het had gekund.
Natuurlijk, beleggers hadden hem er om gehaat. Maar zoals Thatcher al zei: Wie er op uit is om aardig te worden gevonden, bereikt nooit iets.
(Verscheen eerder in het FD)