Ik wilde in deze column in alle redelijkheid de voors en tegens van het vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS (TTIP) bespreken. Zo’n akkoord heeft grote voordelen, maar de manier waarop het wordt ingevoerd luistert nauw. Daar kun je een uitgebalanceerd verhaal over vertellen, dat ver boven de huidige welles-nietesdiscussie uit stijgt. Dat was mijn plan. Maar toen las ik het nieuwsbericht van vakcentrale FNV en nu ga ik toch weer een column lang ‘nietes’ roepen. Sorry, maar ik kan niet anders.

Van vrijhandel kun je kanker krijgen, beweert de FNV. Je krijgt er asbest van in je longen. En wie het geluk heeft niet ziek te worden van het vrije verkeer van goederen en diensten, staat een ander lot te wachten: werkloosheid. Door TTIP gaan 600.000 banen verloren.

En u maar denken dat u zich zorgen moest maken over een chloorkipje op uw bord! De FNV-werkelijkheid is vele malen enger. Maar hoe weet de vakbond dat vrijhandel kankerverwekkend is en tot hoge werkloosheid leidt?

Tja, dat is een goede vraag. Er zit een zeven pagina’s tellend documentje bij het nieuwsbericht van de vakbond. Daarin staat uitgelegd dat de Amerikaanse normen voor blootstelling aan asbest lager zijn dan die in Europa. Amerikaanse werknemers zijn dus minder goed beschermd tegen kankerverwekkende asbestvezels. Gaan die normen straks ook in Europa gelden? Nee, natuurlijk niet. TTIP gaat niet over het gelijk trekken van arbo-regels in verschillende landen. Europa kan gewoon de strengere norm blijven hanteren.

Waar is de FNV dan bang voor? Dat wordt uit het document niet duidelijk. Men schrijft: Economische aspecten zijn hier concurrerend met de veiligheid van werknemers als ondergeschikte factor. Maar hoe die concurrentie leidt tot lagere asbestnormen in Europa blijft volstrekt onduidelijk. Niet vrijhandel maakt ziek, maar dit soort bangmakerij.

En hoe zit het met die 600.000 extra werklozen? De bron van dat cijfer wordt in het FNV-bericht niet genoemd, maar het komt ongetwijfeld uit het working paper van de econoom Jeronim Capaldo dat onlangs verscheen. Daarin gebruikt hij een onorthodoxe methode om de gevolgen van TTIP te berekenen. Vrije handel leidt tot meer concurrentie tussen bedrijven en dat zorgt voor lagere lonen, stelt Capaldo. Die vraaguitval wordt nooit meer ingehaald. Dat is een nogal straffe veronderstelling.

Bovendien is de economie in Capaldo’s model zo inflexibel, dat werknemers die hun baan verliezen door Amerikaanse concurrentie zeer moeilijk werk zullen vinden in sectoren die juist profiteren van TTIP. Met zo’n model vernietigt vrije handel tussen Nederland en België waarschijnlijk ook massaal banen.

Er zijn andere rapporten, met meer conventionele modellen, die juist banengroei voorspellen. Maar die resultaten noemde de FNV maar niet. Je zou de mensen eens gerust kunnen stellen.

Column verscheen eerder in het FD
FNV reageerde via ingezonden brief
Lees ook reactie van EU-onderhandelaar Bercero op FNV (“geen enkele feitelijke basis”)