Lege schatkist

De zzp’er kost de schatkist jaarlijks miljarden. Zuinige leaseauto’s slaan een enorm gat in de Rijksbegroting. Maar weet u wat pas echt duur is? Dat niet iedereen in Nederland 52% belasting en premies betaalt. Als de overheid het toptarief van 52% voor alle inkomens zou hanteren, leverde dat € 225 mrd aan belastinginkomsten op. Maar in werkelijkheid komt er nog geen € 94 mrd aan loon-, inkomstenbelasting en premieheffing binnen. Een jaarlijkse kostenpost van € 131 mrd.

Waaruit bestaat dit astronomische bedrag? Lagere inkomens krijgen korting op hun marginale belastingtarief, tot wel 16 procentpunten. Ouderen krijgen soms zelfs een belastingsubsidie van 34 procentpunten. En alsof dat nog niet genoeg is, krijgen alle werkende Nederlanders een arbeidskorting uitgekeerd, die kan oplopen tot duizenden euro’s. De overheid wil met deze spectaculair hoge subsidies de inkomensongelijkheid in Nederland tegengaan. Dat is een nobel streven, maar met de € 131 mrd die deze operatie het Rijk jaarlijks kost, kunnen we alle 664.000 huishoudens met een inkomen onder de armoedegrens iedere jaar een kleine twee ton geven! Over verspilling gesproken!

Bent u daar nog? Ik hoop het, want bovenstaande alinea’s zijn van een ondragelijke domheid. Lagere belastingtarieven kun je geen inkomenssubsidie noemen. Het bestrijden van inkomensongelijkheid kost de staat geen € 131 mrd. Zo rekenen slaat nergens op.

Toch doen we het steeds. ‘De zelfstandigenaftrek kost de overheid jaarlijks € 1,8 mrd’, schrijven we dan. Of: ‘Stimulering van zuinige auto kostte de schatkist sinds 2007 € 6,4 mrd.’ Flauwekul. Het staat de overheid vrij om gaten in de begroting op te vullen met andere belastinginkomsten, en dat doet men dan ook. De totale som van geïnde belastingen in Nederland en de mate waarin bepaald gedrag fiscaal wordt gestimuleerd, zijn twee politieke beslissingen, die in principe niets met elkaar te maken hebben.

Als de overheid besluit dat zuinige auto’s en ondernemende zzp’ers een fiscale stimulans verdienen, bijvoorbeeld omdat beide een positief effect hebben op de maatschappij, dan besluit de overheid automatisch ook dat alle andere belastingen een fractie omhoog moeten. De belasting op maatschappelijk nuttige activiteiten gaat omlaag, die van minder nuttige activiteiten omhoog. Zo worden de collectieve uitgaven op de minst verstorende wijze gefinancierd.

Natuurlijk kan de overheid na verloop van tijd anders gaan denken over het maatschappelijk nut van zuinige auto’s of zzp’ers. Dan kan de fiscale stimulans weer wat omlaag, en alle andere belastingen ook. Dat is een politieke keuze, die met het wel of niet goed gevuld zijn van de schatkist niets te maken heeft.