Het is weer verkiezingstijd, dus flink wat partijen blazen weer het stof van een oud idee. Nederland heeft een kilometerheffing nodig, vinden D66, GroenLinks, SP, PvdA en de ChristenUnie. Autogebruik moet worden belast, in plaats van autobezit. (Alleen GroenLinks wil behalve de variabele ook de vaste autolasten verhogen).
De gebruiker betaalt. Wat kan daar mis mee zijn? In principe niets, maar de voorstellen gaan wat mij betreft niet ver genoeg. PvdA en SP willen slechts een vlakke kilometerheffing die altijd en overal hetzelfde is.
Ik zie daar het nut niet van; verhoog dan gewoon de brandstofaccijns. Het probleem is niet dat we te veel auto’s hebben en te weinig asfalt. het probleem is dat soms, op sommige momenten in de week en op sommige locaties, het aantal auto’s de wegcapaciteit overstijgt. Een vlakke kilometerheffing doet daar weinig aan, behalve dat dit type heffing autorijden overal en altijd duurder maakt, dus ook op plekken en tijden zonder asfalttekort.
D66, GroenLinks en de ChristenUnie doen het slimmer. Zij willen een congestieheffing die rijden in de spits duurder maakt. Zo krijgt schaars asfalt een prijs. Maar ook hier gaat het om vaste tarieven. Wat filerijdend Nederland echt nodig heeft is een naar plaats, tijd en verkeersdrukte variërende kilometerprijs. Gewoon via een app op de smartphone die iedere zondagavond, op basis van verkeersverwachtingen, aangeeft hoeveel rijden in de spits de komende week op verschillende dagen en plaatsen zal kosten.
Alleen met een variabele prijs, die zo goed mogelijk rekening houdt met de (verwachte) schaarste aan asfalt, kunnen we de files effectief bestrijden. Ga mij niet vertellen dat zoiets in deze tijd technisch onmogelijk is.
Het wonder van een echt variabele congestieheffing is dat alle forenzen op dezelfde tijd op hun werk komen als nu. Dat lijkt onmogelijk, maar wie er even over nadenkt ziet dat zo’n slimme heffing precies dat oplevert: even veel mensen op dezelfde tijd met de auto op het werk, zonder files.
Neem een denkbeeldig knelpunt, bijvoorbeeld een tunnel, waar iedere werkdag een hardnekkige file staat. De oorzaak van de file is dat er zich in de spits meer verkeer aanbiedt, dan de tunnel aankan. De wachtenden voor de tunnel betalen in feite tol in de vorm van hun dure tijd.
Een variabele fileheffing vervangt die wachttijd door een tolheffing met echt geld, zodat de tunnel altijd precies naar capaciteit wordt belast, en de file verdwijnt. Wie vroeger stond te wachten drinkt nu thuis nog een kopje koffie, vertrekt als de fileheffing is gedaald en komt net zo laat op het werk als voorheen, zonder file.
Ik zeg: morgen invoeren! Nu nog een partij die het durft voor te stellen.