Populistische plannen bedenken is eenvoudig. Maar hoe betaal je ze? Donald Trump wil de belastingen verlagen maar ook geld uitgeven aan infrastructuur. Geert Wilders gaat de AOW-leeftijd verlagen, het eigen risico in de zorg afschaffen maar belooft ook de inkomstenbelasting te verlagen en de motorrijtuigenbelasting te halveren. En in Frankrijk wil Marine Le Pen de pensioenleeftijd verlagen, uitkeringen verhogen, maar tegelijkertijd de inkomstenbelasting verlagen.
Meer leuke dingen voor de mensen én lagere belastingen. Omdat geld niet aan de boom groeit hebben deze plannenmakers een truc nodig om de boel optisch nog een beetje betaalbaar te houden. Het Front National van Marine Le Pen kwam deze week met de meest originele oplossing: het massaal bijdrukken van geld. Daarover later meer. Eerst de trucs van The Donald en De Geert.
Trump heeft goed naar Ronald Reagan gekeken en beweert met droge ogen dat lagere belastingen en hogere uitgaven prima samengaan. Belastingverlagingen leveren geld op als ze de economie aanzwengelen en belastingontduiking minder lucratief wordt. Bedenker van dit sprookje, de econoom Art Laffer, vertelde vorig jaar in deze krant dat hij het volste vertrouwen heeft in Trump. Maar volgens berekeningen van het onpartijdige Congressional Budget Office leidt Trumps beleid — net als dat van Reagan in de jaren tachtig — tot een exploderende staatsschuld.
De PVV hoeft zich over zulke berekeningen geen zorgen te maken, want het laat het programma niet doorrekenen door het Centraal Planbureau. Op de website bestaat het PVV-programma nog steeds uit het enkele A4-tje uit 2016, met daarop een ‘financiële paragraaf’ met de geschatte kosten en opbrengsten van de voorstellen. De AOW terug naar 65 jaar kost € 3,5 mrd, afschaffen van ontwikkelingshulp, windmolens, kunst en de publieke omroep levert € 10 mrd op. Samen tellen de kosten en baten precies op tot nul, zo valt onder de streep te lezen. Dat is knap, want bij twee posten staat geen bedrag, maar ‘PM’; Pro Memorie. De kosten en baten van het opzeggen van het EU-lidmaatschap en het invoeren van een bindend referendum moeten nog worden gecalculeerd. Tip van Wilders aan alle cfo’s en penningmeesters van Nederland: als de sommen niet kloppen, neem gewoon een paar posten Pro Memorie op in de begroting en het saldo is altijd nul.
Nee, dan doet Le Pen meer moeite om de begroting optisch sluitend te krijgen. Zij wil allereerst dat Frankrijk de euro inruilt voor een nieuwe Franse franc. Vervolgens wordt de Franse centrale bank onder het directe gezag van de politiek gebracht, en dan kan het grote gelddrukken beginnen. Alle uitkeringen kunnen omhoog, de pensioenleeftijd kan omlaag, want het geld stroomt gratis van de Banque de France naar het Élysée. Simpelweg briljant! Dat Trump en Wilders daar niet op zijn gekomen!