Minder grenzen, meer internationale samenwerking, vrij bewegende handels- en investeringsstromen en aansluiting van steeds meer landen op de mondiale economie. Globalisering, het leek tot voor kort zo logisch als wat. Maar sinds de Brexit en ‘The Donald’ weten we beter. De burger is boos en heeft genoeg van de buitenlandse invloeden. Anno 2016 is globalisering net zo uit de tijd als Jamie Oliver en de selfie stick.

De Volkskrant verheugde zich deze week paginalang op de nieuwe trend: lokalisering, de tegenvoeter van globalisering. Met een beetje pech wordt dat het woord van 2017. Want globalisering is ‘doorgeschoten’, we willen terug naar het eigen land als economische eenheid. Het is een wens die zowel bij populistisch links als populistisch rechts leeft. Links wil z’n onbespoten appeltjes graag van de boer in het eigen dorp, rechts wil dat het fruit door Hollandse handjes wordt geplukt.

Nostalgie
Onderhuids kriebelt de nostalgie. Links en rechts ontmoeten elkaar in een gezellige woonkamer uit de jaren vijftig. Samen knus met natte haartjes bij de kolenkachel, nog een laatste beker warme melk en dan met wollen sokken aan naar bed. Buiten waait de wind om het huis, maar de grenzen zijn lekker dicht.

Gezellig. Maar in potentie ook behoorlijk kostbaar. Want als globalisering veel verliezers kent (wat ik over de iets langere termijn overigens betwijfel), dan heeft lokalisering die zeer zeker ook. Welk land zou het meest te verliezen hebben bij een omkering van de globaliseringstrend? Ongetwijfeld het land dat nu het meest intens verbonden is met de rest van de wereld. Het land dat via handel, kapitaal, informatiestromen, sociale contacten en politieke verbindingen het diepst geïntegreerd is in de mondiale economie loopt ook het meeste kans op schade.

Welk land dat is? Het is — jawel — Nederland. Geen land ter wereld is meer ‘geglobaliseerd’ dan dat van ons. Uiteraard is het meten van globalisering een ingewikkelde en nogal arbitraire exercitie, maar bij het Zwitserse onderzoeksbureau KOF hebben ze er al jaren ervaring mee. De ‘KOF Globalization Index’ gaat terug tot 1970 en meet via drie verschillende indicatoren de mate waarin een land is verbonden met de rest van de wereld.

Allereerst is er de economische globalisering. Dit is een index samengesteld uit informatie over internationale handel, investeringen en beleggingen. De tweede indicator meet de mate van sociale globalisering: de mate waarin mensen, ideeën, informatie en cultuur worden gedeeld met het buitenland. Hoeveel wordt er internationaal getelefoneerd en gecorrespondeerd, hoe vaak reist men naar het buitenland, welke kranten en boeken leest de bevolking, welke websites worden bezocht? Zelfs informatie over het aantal vestigingen van Ikea en McDonald’s wordt meegenomen, als graadmeter van ‘culturele nabijheid’.

Politiek
Als derde indicator kijkt KOF naar politieke globalisering. Van hoeveel internationale organisaties is een land lid, hoeveel ambassades heeft het land, van hoeveel internationale organisaties is het lid en hoeveel internationale verdragen heeft het ondertekend? De economische, sociale en politieke indicator vormen samen de Globalization Index van een land.

Voor Nederland staat die index volgens de laatste meting in 2016 (op basis van cijfers uit 2013) op 91,7. Geen enkel ander land komt daar overheen. Ierland en België komen op plaats twee en drie. Nederland dankt zijn toppositie aan een sterke score op alle drie indicatoren. Daarbij valt op dat we politiek altijd al zeer geglobaliseerd waren, dat we economische een stevige groei hebben laten zien, maar dat vooral de sociale globalisering in Nederland snel voorruit is gegaan.

Concurrent
KOF heeft sinds kort een concurrent. Twee onderzoekers, Pankaj Ghemawat, hoogleraar aan de Stern School of Business in New York en Steven Altman van de Business School in Barcelona, berekenen de DHL Global Connectedness Index. (Ze laten zich sponseren door de pakjesbezorger.) Ook dit is een potpourri van — vooral economische — indicatoren, opgeteld tot een enkel cijfer. Ook op deze lijst staat Nederland op de eerste plaats.

Geen land heeft meer te verliezen. Dat feestje over het einde van de globalisering gaat nog een flinke kater opleveren.