In 2018 staan in China meer robots dan in heel Europa. Dat is de verwachting van de International Federation of Robotics (IFR), de branchevereniging van robotproducenten in Frankfurt. Over drie jaar ‘werken’ er in de Chinese industrie mogelijk meer dan 614.000 robots. Dat betekent dat het aantal robots in China de komende jaren meer dan verdrievoudigt.
In de Europese industrie stijgt het aantal industriële robots ook, maar in een veel lager tempo, van 411.000 in 2014 naar 519.000 in 2018. Dat is een toename van slechts 26%. Ergens rond 2016 haalt de Chinese robot in aantal zijn Europese concurrent in vliegende vaart in.
De-industrialisatie van Japan
Ook de Verenigde Staten en Japan, twee landen waar in 2014 meer robotten aan het werk waren dan in China, zijn tegen die tijd ruim ingehaald. Door de stijgende welvaart en lonen in de ‘fabriek van de wereld’ wordt de industrie er in razend tempo geautomatiseerd. Als de robot banen in de industrie vernietigt, dan waarschijnlijk eerder in China dan in de oude economieën.
Japan doet juist een stapje terug. In dit robotland bij uitstek neemt het aantal robots in de industrie al een paar jaar af en die trend zet volgens de IFR de komende jaren door. In 2018 daalt het aantal robots er naar een kleine 292.000, zo’n 4.000 minder dan in 2014. De de-industrialisatie van Japan zet dus door.
Technologische werkloosheid
Al deze cijfers en ramingen komen uit een nieuw rapport over robots, dat de IFR donderdag publiceerde. Het rapport verschijnt jaarlijks en is de enige gedetailleerde bron van gegevens over aantallen robots in verschillende landen en sectoren. Behalve de prognose dat China de komende jaren de robotrevolutie leidt, bieden de cijfers nog meer interessante inzichten.
Interessant omdat de robotisering van de industrie langzamerhand macro-economische proporties begint aan te nemen. De robot wordt een serieuze productiefactor, die kan zorgen voor economische groei in tijden van vergrijzing. Daarnaast speelt de robot een steeds grotere rol in discussies over de toekomst van de arbeidsmarkt. Robotisering kan zorgen voor technologische werkloosheid, waarschuwde minister Lodewijk Asscher vorig jaar. Alle reden dus om de opkomst van de robot scherp in de gaten te houden.
Azië
Vorig jaar ging die opkomst opvallend snel. Het aantal verkochte industriële robots (dat zijn robots die bijvoorbeeld lassen, snijden, verven, inpakken en materialen tillen of verplaatsen) kwam wereldwijd uit op ruim 229.000 stuks. Dat was 29% meer dan een jaar eerder en het hoogste aantal aller tijden. Na de grote dip tijdens de mondiale recessie van 2009, toen er slechts 60.000 robots werden verkocht, zijn de robotverkopen snel gestegen, met deze extra spurt in 2014.
De meeste daarvan gingen richting Azië. Inmiddels staan er van de 1,4 miljoen industriële robots die wereldwijd aan het werk zijn, ruim meer dan de helft in Aziatische landen. Van de in totaal iets meer dan 411.000 robots in Europa staan de meeste in Duitsland. Frankrijk en Italië doen ook aardig mee.
Nederland blijft achter
En Nederland? Bij ons staan nauwelijks robots opgesteld. Slechts 2% van de Europese robots staat bij een Nederlands bedrijf. Met slechts 8470 industriële robots tellen we nauwelijks mee. In China komt dat aantal er de komende jaren maandelijks bij.
Al zijn de absolute aantallen bescheiden, ook in Nederland was er in 2014 sprake van een groeispurtje: er werden vorig jaar 1234 nieuwe robots geïnstalleerd, bijna 40% meer dan in 2013. Het aantal robots per tienduizend werknemers in de Nederlandse industrie komt daarmee op 107 stuks. Dat is meer dan de 95 van 2013, maar Nederland blijft achter bij bijvoorbeeld België en Denemarken, en heel ver achter bij industrielanden als Duitsland en Zuid-Korea.
Asschers angstbeeld
Dat komt deels omdat wij behalve Nedcar geen echte auto-industrie kennen. In die sector zijn robots traditioneel oververtegenwoordigd. Maar volgens het IFR-rapport rukt de robot nu ook duidelijk op in de andere delen van de industrie. In Duitsland is inmiddels sprake van wat het rapport noemt een ‘gediversifieerde inzet van robots in de gehele industrie.’
Nederland lijkt echt achter te lopen. Gaan we de kans missen op de nieuwe groei die de robotisering belooft. Ik vrees het. Dat we dan ook Asschers angstbeeld van technologische werkloosheid mislopen, vind ik maar een schrale troost.