Kortsluiting op de Chinese beurs? Geef de schuld maar aan de stoppenkast.

De stop slaat door, het licht gaat uit. Snel trek je de stekker van de broodrooster uit het stopcontact en draait dan een nieuwe stop in. Maar wat als de stop dan meteen weer doorslaat?

Wat je ook doet: bel geen Chinese elektriciën. Zeker niet als hij op de beurs in Sjanghai heeft gewerkt. Want die stelt zonder verder onderzoek de diagnose: de stoppenkast is defect. Dan pakt hij een stuk koperdraad, en leidt de stroomvoorziening om de stoppen heen. Het licht doet het weer, want er kan geen zekering meer doorbranden.

Circuit breakers
Zo simpel was de oplossing die de elektriciën van de Chinese beurs deze week koos. Op maandag werd een handelsregime met nieuwe zekeringen van kracht. Deze ‘circuit breakers’ zouden doorslaan als de beursindex met meer dan 7% daalde, zodat alle beleggers bij zinnen konden komen.

Op de eerste dag na de montage sloegen deze nieuwe stoppen meteen door. De handel werd voor de rest van de dag stilgelegd. Dinsdag ging de beurshandel weer van start. Een door de overheid gearrangeerde opkoopoperatie van aandelen vijzelde de koersen wat op. Tenminste, analisten denken dat er een dergelijk interventie plaatsvond, want officiële mededelingen zijn niet gedaan.

Maar op donderdag ging het weer mis. Direct na opening stortte de koersen in en een half uur na opening sloegen de stoppen door. Er werd die dag niet meer gehandeld.

Tijd voor de Chinese elektriciën. Die zag het meteen: defecte stoppenkast. Hij schroefde de zekeringen ertussenuit en vrijdag ging de handel zonder circuit breakers van start. Het opkoopprogramma gaf (ongetwijfeld) weer even gas, en de Chinese belegger kon met een winstdag het weekend in.

Schermafbeelding 2016-01-08 om 12.58.59

Geen harde conclusies
Het klinkt als een absurde gang van zaken: er is kortsluiting op de beurs, dus we halen de beveiliging weg. Maar misschien is het zo gek nog niet. Want we weten eigenlijk maar weinig over de werking en het nut van circuit breakers op de beurs. Dat komt omdat ze nog niet zo lang bestaan. Pas na de krach van 1987 voerde de beurs van New York dergelijke automatische handelstops in, op advies van Nicholas Brady, oud-minister van financiën. Brady redeneerde dat op hectische beursmomenten beleggers even de tijd moeten krijgen om tot rust te komen. Dat zou de volatiliteit van beurskoersen verminderen.

Sindsdien zijn de stoppen incidenteel doorgeslagen, maar eigenlijk niet vaak genoeg om harde wetenschappelijke conclusies te kunnen trekken. In 2004 publiceerden economen een onderzoek naar een handelsstop op de New York Stock Exchange op 27 oktober 1997. Zij vonden dat de stop juist minder marktliquiditeit op de volgende handelsdag opleverde, waardoor de prijsvorming juist slechter verliep. Beleggers reageerden eerder geschrokken dan gerustgesteld op het doorslaan van de stoppen.

Extra veel handel
Andere onderzoekers deden — bij gebrek aan voldoende empirisch materiaal — experimenten om de reactie van beleggers te onderzoeken. In hun economisch laboratorium vonden ze dat beleggers, vlak voordat de zekering doorbrandt, juist extra veel willen handelen. Bijvoorbeeld om nog snel aandelen te lozen, voordat de markt dicht gaat.

Dat effect kan deze week ook in China een belangrijke rol hebben gespeeld. Juist de wetenschap dat handel niet meer mogelijk is na een koersval van 7%, leidde tot een verkoopgolf. Zo was het de zekering zelf die de kortsluiting veroorzaakte.

De Nederlandse onderzoeker Mark van Achter (Erasmus Universiteit) deed theoretisch onderzoek naar handelstops, waaruit blijkt dat te krap afgestelde zekeringen inderdaad contraproductief kunnen zijn. Hij vermoedt dat de Chinese grens van 7% te krap gekozen was. Bovendien was het sluiten van de beurs voor de rest van de dag mogelijk een te zware maatregel, die beleggers eerder paniek aanjoeg dan tot rust maande.

De Chinese elektriciën had dus misschien gelijk: de stoppenkast was defect. Maar daarmee is niet gezegd dat de bedrading van de beurs zelf wel deugt. We zullen het vanaf maandag zien, als de handel verder gaat, zonder stoppen of zekeringen.