Ergens in Eindhoven lachen een paar oude Philips-vossen in hun vuistje. Goed dat ze de boel ruim een kwart eeuw geleden verkochten. Nu richt de woede van nationalistisch Frankrijk zich niet op Philips, maar op het Amerikaanse Whirlpool. Natuurlijk, ook Philips zou de witgoedfabriek in het Noord-Franse Amiens sluiten en de productie van wasdrogers verplaatsen naar een land als Polen. Waarschijnlijk hadden de Eindhovenaren dat zelfs jaren eerder gedaan dan de Amerikanen; die talmden tot 2017. Maar dankzij de verkoop van een meerderheidsbelang in de witgoeddivisie aan Whirlpool, in 1988, en een volledige verkoop drie jaar later, zijn de Fransen nu boos op Whirlpool, niet op Philips.
De woede werd vorige week kundig opgeklopt door de Franse presidentskandidaat Marine Le Pen. Le Pen was naar de fabriek in Amiens getogen om haar tegenstrever Emmanuel Macron een hak te zetten. Die probeerde zich van zijn sociale kant te laten zien door over de aanstaande sluiting te spreken met de vakbonden in Amiens. Le Pen verknalde zijn verkiezingsstuntje toen ze zich bij de fabriekspoort meldde en zich liet toejuichen door de ‘slachtoffers van de Europese Unie’. Zo werd de voormalige Philipsfabriek even het middelpunt van de Franse (en Europese) strijd over de toekomst van de Europese interne markt.
Een buitengewoon ironisch middelpunt, want volgens Le Pen is de verhuizing van Whirlpool illustratief voor alles wat mis is aan Europa. De EU is het kwaad, de grenzen moeten weer dicht, alleen zo blijven de banen in Frankrijk.
Een gotspe. De aanwezigheid van de fabriek in Amiens is net zo goed het gevolg van de interne markt, als de aanstaande sluiting. Sterker: de open grenzen waren de reden dat Whirlpool de fabriek ooit kocht. In 1988 legde toenmalig Whirlpool ceo David R. Whitwam in de New York Times uit waarom hij zo graag de Europese markt op wilde. In de VS groeide de vraag naar witgoed niet meer. Voor Europa waren de vooruitzichten veel beter, vertelde Whitwam, want daar zouden in 1992 de binnengrenzen open gaan. Zonder EU geen Whirlpool in Europa.
Hoe het met de banen bij Whirlpool gaat als de grenzen weer dicht gaan, daar kunnen de Britten inmiddels over meepraten. In januari kondigde het bedrijf een grote ontslagronde aan bij een witgoedfabriek in het Engelse Yates. Reden: door de aanstaande brexit heeft het geen zin meer om de Europese markt vanuit het VK te bedienen. Grenzen dicht is minder banen.
Met open grenzen komt dynamiek. Dat leidt tot bedrijfsverplaatsingen, maar ook tot nieuwe kansen. In het plaatsje Boves bijvoorbeeld, een randgemeente ten zuidoosten van Amiens. Daar bouwt het Amerikaanse Amazon een nieuw distributiecentrum. In Amiens verdwijnen 280 banen, in Boves komen er 500 bij.