De VVD van Klaas Dijkhoff denkt aan uw kinderen en kleinkinderen. Zij mogen geen problemen krijgen met de verslechtering van klimaat en milieu, zo valt te lezen in het ‘discussiestuk’ dat de fractieleider afgelopen weekend publiceerde. ‘Liberalisme dat werkt voor mensen’, luidt de titel van de tekst waarmee Dijkhoff vooral afstand lijkt te nemen van het beeld dat de VVD er vooral is voor de multinationals.
Op de laatste pagina ontvouwt Dijkhoff zijn visie op wat misschien wel de grootste beleidsuitdaging van onze tijd is: de aanpak van het klimaatprobleem. Het goede nieuws is dat de VVD zich niet laat besmetten door de wetenschapsontkenning van populisten. Het klimaatprobleem is echt en noopt tot actie, weet Dijkhoff. Hij schrijft: ‘We pakken het probleem aan.’
‘Geef schadelijk gedrag een prijs en de maatschappij draait bij, zonder plicht of straf’
Handen uit de mouwen, dus. Niet zeuren, maar poetsen. Maar hoe de VVD die aanpak precies voor zich ziet, daarover zwijgt het stuk. Dijkhoff schrijft vooral op wat klimaatbeleid niet moet zijn. Het moet niet leiden tot verboden en plichten. De vrijheid van de burger mag niet worden ingeperkt. Wie in een brandstofauto met 130 over de snelweg wil vroemen, moet daar voor kunnen kiezen. Net als Nederlanders die lang willen douchen, elke dag gehaktballen willen eten en veel willen vliegen, dat zonder schuldgevoel moeten kunnen doen.
In principe heeft Dijkhoff gelijk. Klimaatbeleid kan prima zonder dwingende voorschriften en beklemmende regels. We hoeven geen vrijheden af te pakken om het klimaat te redden. Voor de noodzakelijke gedragsverandering zijn niet per se nieuwe dogma’s en leefregels nodig.
Economen weten dat al eeuwen. Wie gedrag wil veranderen, moet niet de dominee sturen, maar de koopman. Geef schadelijk gedrag een prijs en de maatschappij draait bij, zonder plicht of straf. Liberaal klimaatbeleid gaat via de portemonnee. Iedereen blijft vrij om te doen en laten wat hij of zij wil, mits daar een prijs voor wordt betaald waar milieu- en klimaatschade in is verdisconteerd. Een schuldgevoel is daar niet bij nodig.
Kiest Dijkhoff voor dit liberale klimaatbeleid? Helaas niet. Hij pleit niet voor regulerende belastingen, want we mogen ‘mensen niet op kosten jagen’. In plaats daarvan moet ‘technologie’ het klimaatprobleem oplossen, schrijft hij. Maar dit soort technische oplossingen komen niet vanzelf. Juist om te zorgen dat bedrijven en burgers investeren in schone technologie, heb je regulerende belastingen nodig.
Dijkhoff moet kiezen: regulerende belastingen of regels en wetten. Hopen op schone technologie die als manna uit de hemel komt vallen, is geen klimaatbeleid.