Beter dan dit wordt het niet: zelfs de wereldhandel is weer gaan groeien

Hoge groei, snel dalende werkloosheid en lage inflatie. Grote delen van de Europese economie bevinden zich momenteel op dat allerfijnste plekje van de conjunctuurgolf, waarin hoger dan trendmatige groei samengaat met voldoende ruimte op arbeids- en productmarkten om die groei niet te laten ontsporen in hoge inflatie. Het toenemend optimisme onder consumenten, bedrijven en beleggers dat we nu zien, hoort bij deze conjunctuurfase, en geeft de economische opleving nieuwe energie van binnenuit.

Alleen bij de Europese Centrale Bank blijven ze mopperen. De inflatie is ‘te laag’, want in Frankfurt hebben ze nou eenmaal met zichzelf afgesproken er pas sprake is van prijsstabiliteit als het tempo van geldontwaarding onder, maar dicht bij de 2% ligt. Europese consumenten en bedrijven genieten ondertussen van meevallende koopkracht, dankzij de relatief lage inflatie.

Natuurlijk, op lange termijn ontspoort deze conjuncturele opleving wel weer. Of dat via hoge inflatie en hard ingrijpen van de centrale bank gaat, of nieuwe zeepbellen op financiële markten knappen en een nieuwe recessie veroorzaken, of dat een mislukte brexit de Europese economie afremt? Wie zal het zeggen. Maar op korte termijn zit even alles mee.

Zware tijd, lage groei

Alles? Was er niet dat probleem van stagnerende wereldhandel? In oktober vorig jaar waarschuwde ik op deze plaats nog: ‘Voor groei is aantrekkende wereldhandel nodig, en daar zit nou net de klad in’. Terwijl overal ter wereld de economische groei aantrok, stagneerde de wereldhandel juist in 2016. Na decennia van globalisering ging de stemming in de wereld weer richting protectionisme. Daarnaast leken de jaren van outsourcing voorbij. Het spreiden van de productieketen over steeds meer landen had z’n hoogtepunt bereikt en de groei van handel in halffabrikaten daarmee ook. Dat waren in elk geval de oorzaken van de trage wereldhandelgroei die economen van de Oeso vorig jaar noemden.

Bij Wereldhandelsorganisatie (WTO) maken ze zich nog altijd zorgen over de stagnerende handel. Directeur-generaal Roberto Azevêdo gaf vrijdag een speech ter gelegenheid van de start van zijn tweede ambtsperiode. Zijn eerste, sombere woorden: ‘Er bestaat geen twijfel over dat dit een zware tijd is voor internationale handel. Groei van de wereldhandel is al lange tijd laag’.

Zware tijd, lage groei. Dat klinkt niet best. Maar Azevêdo zei ook: ‘We beginnen iets te zien van positieve tekenen’.

Prognose verhoogd

Dat lijkt me nogal genuanceerd uitgedrukt. Wie naar de cijfers kijkt, ziet dat van het gevaar uit 2016 van langdurige stagnatie van de wereldhandel, weinig meer over is. Ons eigen Centraal Planbureau is de meest betrouwbare bron voor deze cijfers. Zijn internationaal gebruikte indicator voor de wereldhandel laat al sinds begin van dit jaar een flinke groei zien.

Wereldhandelsgroei is een nogal volatiel cijfer, dat op maandbasis flink kan fluctueren, dus in onderstaande grafiek heb ik het voortschrijdend gemiddelde over zes maanden genomen, zodat het trendmatige beeld duidelijk wordt.

Schermafbeelding 2017-09-10 om 22.34.12

In de grafiek is goed te zien dat de groei er het afgelopen jaar weer flink in zit. De dip van 2016 lijkt dus niet meer te zijn geweest dan dat: een dip in de wereldhandel waaruit niet automatisch volgt dat de trends van vrijhandel en outsourcing voorbij zijn.

Vooral de handel van en naar Europa doet het opvallend goed. In het eurogebied groeide zowel de export als de import in de eerste zes maanden van 2017 bovengemiddeld hard. Na jaren van crisis is het eurogebied niet langer de rem, maar de motor van de wereldeconomie.

En Nederland? Ook bij ons groeit de handel sneller dan gedacht. Onze exporteurs doen het zelfs bovengemiddeld goed. Dat geldt vooral voor de doorvoerhandel, maar ook voor export van in Nederland geproduceerde goederen, zo rekende economen van ING onlangs uit.

Het Centraal Planbureau voorspelde in maart van dit jaar nog dat de voor Nederland relevante handel in 2017 met 3% zou toenemen. Inmiddels is die prognose verhoogd naar 4,3%. Geniet ervan, veel beter dan dit wordt het niet.