Zelfstandige ondernemers betalen niet te weinig, maar juist relatief veel belasting

Tienduizenden zelfstandige ondernemers stapten afgelopen maandag met het schaamrood op de kaken in hun auto. Durfden ze de rijkswegen nog wel op? Anderen aarzelden maandag bij het schoolplein. Konden ze met goed fatsoen hun kinderen nog wel naar school laten gaan?

Profiteurs voelden ze zich. Uitvreters, die wel willen genieten van publieke goederen en diensten, maar er niet voor willen betalen. Voor het weekend nog hadden ze in de veronderstelling geleefd dat zzp’ers ook een bijdrage leveren aan de welvaart in ons land. Maar op zaterdag viel de Volkskrant in de bus, met het ogen openende artikel: ‘Waarom zzp’ers de economie te gronde richten.’

In het artikel lazen ze dat zzp’ers ‘geen volksverzekeringspremie betalen en weinig belasting afdragen’. Dat eerste was natuurlijk onzin, wisten ze. Ze betalen wel premie volksverzekering; het zijn de werknemersverzekeringen (WW, WIA) waar ze niet aan meebetalen, maar ook geen beroep op doen. Maar die tweede bewering… betaalden ze te weinig belasting?

Geheim
Ze lazen verder: ‘De kinderen van zzp’ers gaan naar school, zzp’ers rijden over de rijkswegen en ontvangen kinderbijslag. Daarmee teren ze in feite op de zak van de “loonslaven” die het grootste deel van deze voorzieningen betalen.’ Toen kenden ze het schaamtevolle geheim: door alle aftrekposten betalen zzp’ers weinig inkomstenbelasting, het zijn profiterende meelifters.

Wellicht bent u als trouwe lezer van het Financieele Dagblad niet blootgesteld geweest aan dit nogal matige artikel van enkele pagina’s in de Volkskrant. Maar u weet hoe het gaat met dit soort onzin: voor je het weet praat een deel van de politiek het na. Onzin over zzp’ers moet daarom weersproken worden. Ik focus me hier op de bewering dat zzp’ers te weinig meebetalen aan collectieve goederen en diensten.

Allereerst: minder dan de helft van de inkomsten van de overheid (exclusief sociale premies) komt uit de inkomstenbelasting. Via btw, accijns en bijvoorbeeld wegenbelasting betalen zzp-ers ook flink mee.

Ten tweede: heel veel Nederlanders — werknemers en ondernemers — betalen weinig inkomstenbelasting. De eerste twee belastingschijven bestaan grotendeels uit premie volksverzekeringen. Aan scholen en wegen betalen Nederlanders via de eerste belastingschijven niet veel mee. Pas als het inkomen in schijf drie of vier komt, gaan ze via inkomstenbelasting serieus bijdragen aan dergelijke collectieve goederen en diensten.

Rijken
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) rapporteert jaarlijks over de belastingen en premies die Nederlandse huishoudens hebben betaald. Uit die cijfers blijkt dat alleen huishoudens met hoge inkomens serieus inkomstenbelasting betalen. De rijkste tien procent samen, betaalde in 2014 ruim €25 mrd. Dat is meer dan de inkomstenbelasting van alle andere huishoudens bij elkaar. De ‘armste’ vijftig procent van de Nederlandse huishoudens betaalde nog geen 3% van de totale inkomstenbelasting dat jaar. Zzp’ers teren niet op de zak van ‘loonslaven’, zoals de Volkskrant schreef, maar teren samen met de loonslaven op de zak van de rijkste tien procent van Nederland.

Schermafbeelding 2016-02-09 om 19.48.10

De ironie wil dat onder die rijkste tien procent waarschijnlijk relatief veel zzp’er zitten. Inkomens van zelfstandigen hebben wildere verdeling dan die van werknemers, met meer uitschieters naar onderen, maar ook naar boven. Helaas heeft het CBS geen afzonderlijke gegevens over de inkomstenbelasting van zzp’ers. Maar wel van alle ondernemers als een groep. Of preciezer: van huishoudens waarin het inkomen van een ondernemer het hoofdinkomen was.

Opgeheven hoofd
In 2014 verdiende zo’n huishouden een gemiddeld bruto-inkomen van zo’n €75.000. Huishoudens met een werknemer als hoofdverdiener zat daar met een gemiddelde van €73.000 niet ver onder. Aan premies betaalde de werknemer meer dan de ondernemer. Logisch want de ondernemer moest zijn pensioen, werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidsverzekering zelf regelen. Aan inkomstenbelasting betaalde de ondernemer meer: ruim €10.000, tegen ruim €8.000 voor de werknemer.

Schermafbeelding 2016-02-09 om 19.48.34

De ondernemer droeg gemiddeld méér bij aan scholen en wegen dan de werknemer. Alle zelfstandige ondernemers kunnen zonder schaamte de weg op en hun kinderen kunnen met opgeheven hoofd naar school. Wat de Volkskrant ook beweert.